Truyện Ma Hồi Ký Bốc Mộ – Phần 4 tiếp tục vén màn những góc khuất lịch sử của Quân chủng Không Quân Việt Nam Cộng Hòa (KQVNCH) trong giai đoạn hình thành. Đây là phần hồi ký mang tính học thuật sâu sắc, đi sâu vào việc hiệu đính các mốc thời gian và cấp bậc còn nhiều tranh cãi. Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá những “bộ nhớ thời khuyết sử,” nơi sự khác biệt giữa hồi ức cá nhân và tài liệu chính thức tạo nên những bí ẩn lịch sử khó giải đáp. Việc biên soạn cuốn Quân Sử Không Quân (QSKQ) đòi hỏi phải đối chiếu nhiều nguồn, từ đó làm nổi bật tầm quan trọng của tính xác đáng trong nghiên cứu lịch sử. Phân tích này cũng sẽ làm rõ vai trò của các nhân vật tiên phong như Đại tá Trần Văn Hổ và Đại tá Phùng Văn Chiêu trong bối cảnh chính trị phức tạp thời bấy giờ.
Hồi Ký Và Sự Thật Lịch Sử: Giải Mã “Thời Khuyết Sử”
Việc biên soạn Chương I của cuốn Quân Sử Không Quân (QSKQ), tập trung vào sự thành lập KQVNCH, được xem là thử thách lớn nhất. Nguồn tài liệu nước ngoài như Flying Dragons của Robert C. Mikesh chứa nhiều điểm chưa chính xác. Trong khi đó, cuốn South Vietnamese Air Force của Jim Mesko lại quá sơ lược, không cung cấp đủ chi tiết.
Tranh Cãi Về Thời Điểm Thiếu Tướng Lê Văn Tỵ Nhậm Chức
Mâu thuẫn lớn nhất thường nằm ở trí nhớ của các niên trưởng thuộc hàng “khai quốc công thần.” Các hồi ức cá nhân thường khác nhau về ngày tháng cụ thể. Điển hình là thời điểm Thiếu tướng Lê Văn Tỵ được bổ nhiệm Tổng Tham mưu trưởng Quân Đội Quốc Gia Việt Nam.
Cựu Đại tá Huỳnh Minh Quang viết rằng sự việc này xảy ra vào tháng 2 năm 1956. Ông cho rằng Trung tướng Lê Văn Tỵ được Tổng thống Ngô Đình Diệm chỉ định thay thế Trung tướng Nguyễn Văn Hinh. Tuy nhiên, thực tế lịch sử lại hoàn toàn khác biệt.
Theo cuốn Quân sử QLVNCH – Giai đoạn hình thành, sự bổ nhiệm đã diễn ra sớm hơn hơn một năm. Vào ngày 1 tháng 12 năm 1954, Đại tá Lê Văn Tỵ đã được thăng cấp Thiếu tướng. Sau đó, ông được Thủ tướng Ngô Đình Diệm bổ nhiệm làm Tổng Tham mưu trưởng Quân Đội Quốc Gia.
Lễ Bàn Giao Và Bằng Chứng Không Thể Chối Cãi
Nếu Thiếu tướng Lê Văn Tỵ chỉ nhậm chức vào tháng 2 năm 1956, ông không thể chủ tọa lễ nhận bàn giao Căn Cứ Không Quân Nha Trang. Lễ bàn giao này diễn ra vào ngày 1 tháng 7 năm 1955. Hình ảnh lịch sử đã ghi lại rõ ràng sự kiện này, bác bỏ hoàn toàn thông tin trong bài viết của niên trưởng Huỳnh Minh Quang.
Thiếu tướng Lê Văn Tỵ chủ trì lễ bàn giao Căn Cứ Không Quân Nha Trang vào ngày 1 tháng 7 năm 1955
Thiếu tướng Lê Văn Tỵ trong lễ bàn giao CCKQ Nha Trang, 1/7/1955
Sai sót về thời điểm bổ nhiệm Tổng Tham mưu trưởng đã dẫn đến sai sót tiếp theo. Đó là thời điểm Thiếu tá Trần Văn Hổ thay Trung tá Nguyễn Khánh trong chức vụ Phụ tá Không Quân. Việc kiểm chứng thông tin dựa trên tài liệu gốc là cực kỳ quan trọng.
Sai Sót Về Thời Điểm Bàn Giao Chức Vụ
Niên trưởng Huỳnh Minh Quang cũng viết rằng lệnh gọi Trung úy Trần Văn Hổ về trình diện Biệt Bộ Phủ Tổng Thống diễn ra sau đó (tháng 2/1956). Ông cho rằng ông Hổ đang phục vụ tại Phi Đoàn Liên Lạc Việt Nam (ELAVN) Tân Sơn Nhất.
Tuy nhiên, Trung tá Nguyễn Khánh chỉ giữ chức Phụ tá Không Quân tạm thời. Khoảng thời gian này kéo dài chưa đầy hai tháng, từ 1/7/1955 đến 20/8/1955. Sau đó, ông Nguyễn Khánh đã bàn giao chức vụ lại cho Thiếu tá Trần Văn Hổ.
Trước khi được triệu hồi, ông Trần Văn Hổ còn mang cấp bậc Trung úy. Ông đang làm Biệt đội trưởng Biệt Đội Quan Sát trong cuộc hành quân Atlante tiếp thu Quân khu 5. Ông không hề phục vụ tại Phi Đoàn Liên Lạc Việt Nam như hồi ức của niên trưởng Huỳnh Minh Quang.
Việc được Biệt Bộ Phủ Thủ Tướng (trước khi ông Ngô Đình Diệm làm Tổng thống) gọi về là một bước ngoặt. Ông Hổ được thăng liền hai cấp: Đại úy thực thụ và Thiếu tá nhiệm chức. Sau đó, ông được bổ nhiệm vào chức vụ Phụ tá Không Quân.
Tính Xác Thực Của Hồi Ức Cá Nhân
Tác giả hồi ký này suy đoán rằng bài viết của niên trưởng Huỳnh Minh Quang thiếu chính xác về ngày tháng. Có lẽ ông chỉ dựa vào trí nhớ cá nhân (“bộ nhớ”) mà không tham khảo các tài liệu chính thức. Những tài liệu này bao gồm nguồn Pháp, Mỹ, và cuốn Quân sử QLVNCH – Giai đoạn hình thành của Bộ Tổng Tham mưu.
Thời điểm niên trưởng Huỳnh Minh Quang viết bài, Internet chưa phổ biến. Tài liệu lịch sử quân chủng còn rất hiếm hoi. Do đó, bài viết của ông đã được nhiều người tin theo như một sử liệu quý giá.
Mặc dù một số vị niên trưởng khác đã nhận ra những sai sót này, như ông Trần Phước Hội và Đại tá Trần Phước, họ lại ngại lên tiếng hiệu đính. Vì vậy, bài Ngày thành lập Không Quân VNCH vẫn được phổ biến rộng rãi mà không có sự chỉnh sửa cần thiết. Đây là một ví dụ điển hình cho thấy sự phức tạp của việc biên soạn Truyện ma Hồi Ký Bốc Mộ – phần 4, nơi những sự thật bị chôn vùi cần được “bốc mộ” (khai quật) thông qua nghiên cứu nghiêm túc.
Vị Trí Phụ Tá Không Quân: Bí Ẩn Cấp Bậc
Bên cạnh mâu thuẫn về thời điểm, cấp bậc của hai ông Trần Văn Hổ và Nguyễn Khánh tại thời điểm nhậm chức Phụ tá Không Quân cũng là đề tài gây tranh cãi.
Diễn Tiến Thăng Cấp Thần Tốc Của Trần Văn Hổ
Về ông Trần Văn Hổ, nhiều niên trưởng Không Quân kể rằng ông được thăng liền ba cấp. Đó là từ Trung úy lên Đại úy thực thụ, Thiếu tá nhiệm chức, và Trung tá giả định. Sau đó ông được bổ nhiệm Phụ tá Không Quân. Ngay cả tác giả cuốn QSKQ năm 2002 cũng từng viết như vậy.
Tuy nhiên, các nguồn uy tín khác lại có thông tin khác. Cựu Chuẩn tướng Phạm Ngọc Sang và một số trang mạng cho rằng khi nhậm chức Phụ tá Không Quân (20/8/1955), ông Trần Văn Hổ mang cấp bậc Thiếu tá. Ông chỉ được thăng Trung tá sau đó.
Sau khi tìm hiểu sâu hơn, có thể suy đoán diễn tiến chính xác. Ngay sau khi được triệu về Phủ Thủ tướng, Trung úy Trần Văn Hổ nhận hai nghị định thăng cấp cùng lúc. Nghị định do ông Trần Trung Dung, Bộ trưởng Phụ tá Quốc phòng, ký. Ông Hổ được thăng lên Đại úy thực thụ rồi Thiếu tá nhiệm chức. Ông được bổ nhiệm thay ông Nguyễn Khánh.
Rất có thể sau đó, vào dịp mừng ngày thành lập chính thể Việt Nam Cộng Hòa (26/10/1955), ông Hổ mới được thăng cấp Trung tá giả định.
Sự Nhầm Lẫn Trong Danh Xưng Cấp Bậc
Đại tá Trần Phước kể lại rằng khi các cấp chỉ huy Không Quân trình diện, Trung úy Trần Văn Hổ đã mặc quân phục đại lễ trắng. Ông mang cấp bậc Trung tá. Điều này có thể khiến các niên trưởng nhầm tưởng ông đã được thăng liền ba cấp.
Về cấp bậc của ông Nguyễn Khánh khi nhận chức Phụ tá Không Quân (1/7/1955) cũng có sự mơ hồ. Công Báo Quốc Gia Việt Nam ghi rõ Bộ Quốc Phòng bổ nhiệm Trung tá Nguyễn Khánh tạm thời giữ chức vụ này. Lúc đó ông đang là Thanh tra trưởng Nhảy Dù.
Tiểu sử của tướng Nguyễn Khánh được phổ biến năm 1964 cũng ghi cấp bậc của ông khi giữ chức vụ Phụ tá Không Quân là Trung tá.
Thủ tướng Nguyễn Khánh trên trực thăng Alouette III của KQVN, do Thiếu tá Nguyễn Huy Ánh điều khiển vào năm 1964
Thủ tướng Nguyễn Khánh trên một trực thăng Alouette III của KQVN do đích thân Thiếu tá Nguyễn Huy Ánh, Chỉ huy trưởng Phi đoàn 211, ngồi ghế hoa tiêu vào năm 1964
Sau khi chính thể Việt Nam Cộng Hòa thành lập (26/10/1955), Trung tá Nguyễn Khánh được thăng cấp Đại tá. Ông được thăng cấp sau khi kết thúc Chiến dịch Hoàng Diệu (đánh dẹp Bình Xuyên).
Ảnh Hưởng Của Ngôn Ngữ Pháp – Mỹ
Việc nhiều niên trưởng kể rằng ông Nguyễn Khánh mang cấp bậc Đại tá khi nhậm chức có thể xuất phát từ cách gọi nước ngoài. Khác với người Việt phân biệt rõ Trung tá (Lieutenant Colonel) và Đại tá (Colonel). Người Pháp và Mỹ thường gọi tắt Lieutenant Colonel là Colonel.
Vào giữa thập niên 1950, đa số sĩ quan Việt Nam vẫn sử dụng tiếng Pháp. Do đó, việc gọi ông Nguyễn Khánh là “Colonel” ngay cả khi ông mang lon Trung tá là phổ biến. Điều này dẫn đến sự hiểu lầm rằng vị Phụ tá Không Quân là Đại tá. Đây là một chi tiết quan trọng giúp làm sáng tỏ những điểm mờ trong Truyện ma Hồi Ký Bốc Mộ – phần 4.
Đại Tá Phùng Văn Chiêu: Người Kết Nối Và Những Kỷ Niệm
Trong quá trình biên soạn QSKQ, việc tìm kiếm nhân chứng sống là cực kỳ cần thiết. Tác giả, một sĩ quan cấp úy trước năm 1975, khó có thể quen biết các vị đại niên trưởng. May mắn thay, ông đã quen biết hai vị “trung gian” quan trọng: cựu Trung tá Võ Ý và cựu Đại tá Phùng Văn Chiêu.
Trung Tá Võ Ý Và Sự Liên Lạc Ở Hải Ngoại
Ông Võ Ý và tác giả có mối quan hệ thân thiết từ khi còn ở Pleiku. Ông Võ Ý từng là Phi đoàn trưởng Phi Đoàn 118, còn tác giả là Sĩ Quan Báo Chí Pleiku. Ông Võ Ý cũng là đàn em Võ Bị Đà Lạt của cậu tác giả, người đang làm Tiểu đoàn trưởng Tiểu Đoàn 20 CTCT.
Sau khi ra hải ngoại, dù định cư ở hai nước khác nhau, hai người vẫn giữ liên lạc thường xuyên. Họ trao đổi bài vở và tài liệu về Không Quân. Ông Võ Ý tích cực tham gia sinh hoạt của KQVN tại hải ngoại. Ông trở thành đầu mối liên lạc cho tác giả với các đàn anh, niên trưởng ở Hoa Kỳ.
Chân dung cựu Trung tá Võ Ý đang giới thiệu sách
Cựu Trung tá Võ Ý
Tiếng Hát Thâm Tình Của Đại Tá Phùng Văn Chiêu
Tác giả quen biết cựu Đại tá Phùng Văn Chiêu nhờ niềm yêu thích tiếng hát của ông. Sau này, khi ông Chiêu qua đời, tác giả đã viết bài Phùng Văn Chiêu – “Tiếng hát thâm tình” để tưởng nhớ.
Trước năm 1975, ông Chiêu giữ chức Không đoàn trưởng Không Đoàn Yểm Cứ Biên Hòa. Ông nổi tiếng là người có máu văn nghệ và giọng hát trầm ấm. Tác giả chỉ được thưởng thức tiếng hát của ông qua CD sau khi định cư tại Úc.
Năm 2000, ông Phùng Văn Chiêu đã thu một CD không thương mại. CD mang tựa đề “NHỮNG TÌNH KHÚC KỶ NIỆM với tiếng hát thâm tình Phùng Văn Chiêu.” CD này chỉ được tặng bạn bè và người thân.
Bìa CD ""NHỮNG TÌNH KHÚC KỶ NIỆM…"", Đại tá Phùng Văn Chiêu được Thiếu tướng Tư lệnh phó KQ Võ Xuân Lành trao huy chương tại CCKQ Biên Hòa
Bìa CD “NHỮNG TÌNH KHÚC KỶ NIỆM…”, Đại Phùng Văn Chiêu đang được Thiếu tướng Tư lệnh phó KQ Võ Xuân Lành trao gắn huy chương tại CCKQ Biên Hòa
Năm 2001, tác giả kể lại cuộc phá hủy Căn Cứ Không Quân Biên Hòa. Bài viết mang tên Nghe tiếng hát Phùng Văn Chiêu, nhớ những ngày cuối cùng của Biên Hòa. Bài viết này rất thành công. Ông Chiêu sau đó đã lịch sự gửi lời cảm ơn tác giả.
Khoảng thời gian này, Ban thực hiện QSKQ đang phổ biến Thông Báo. Ông Chiêu hứa sẽ hỗ trợ trong khả năng của mình. Ông có uy tín lớn và quen biết rộng rãi tại hải ngoại. Nhờ sự vận động và giới thiệu của ông, nhiều đại niên trưởng Không Quân đã giúp đỡ biên soạn phần đầu cuốn QSKQ.
Khóa 1 Quan Sát Viên Và Kinh Nghiệm Chiến Trường
Đại tá Phùng Văn Chiêu sinh năm 1928 tại Cần Giuộc, Long An. Ông từng phục vụ bên Lục Quân trước khi chuyển sang Không Quân. Ông theo học Khóa 1 Quan Sát Viên tại TTHLKQ Nha Trang.
Khóa 1 Quan Sát Viên kéo dài 6 tháng, khai giảng đầu tháng 10-1952. Khóa này gồm 6 sĩ quan, đều xuất thân từ các quân trường Lục Quân. Họ đã có ít nhất đôi ba năm kinh nghiệm phục vụ.
Niên trưởng Trần Phước mô tả ông Chiêu là người Nam, to lớn, đẹp trai. Giọng nói ồm ồm, phong thái dứt khoát. Ông Chiêu có tướng mạo của con nhà võ.
Sau khi tốt nghiệp, sáu sĩ quan quan sát viên được đưa tới Phi Đoàn 1 Quan Sát. Đây là đơn vị mới thành lập cho KQVN, lúc đó còn do người Pháp chỉ huy. Đơn vị này mang danh xưng Premier Groupe Aérien d’Observation et d’Accompagnement au Combat (GAOAC-1). Phía Việt Nam gọi là Phi Đoàn 1 Quan Sát & Trợ Chiến (sau này là Phi Đoàn 110).
Theo niên trưởng Trần Phước, ông Phùng Văn Chiêu không bay hành quân nhiều do vấn đề sức khỏe. Ông được đưa về làm yểm cứ.
Trận Chiến Mậu Thân Và Vai Trò Phòng Thủ Tân Sơn Nhất
Nhờ kinh nghiệm tác chiến từ Lục Quân, ông Chiêu được Bộ Tư Lệnh Không Quân tin tưởng. Ông phụ trách hồ sơ kế hoạch phòng thủ các căn cứ Không Quân trong bảy năm.
Tổ Chức Yếu Khu Tân Sơn Nhất Và JDOC
Năm 1964, ông Chiêu giữ chức Liên đoàn trưởng Liên Đoàn Phòng Thủ, Không Đoàn 33 Chiến Thuật. Ban đầu, căn cứ Tân Sơn Nhất thuộc Yếu điểm Tân Sơn Nhất, nằm trong Yếu khu Hạnh Thông Tây – Tân Sơn Nhất.
Bộ chỉ huy Yếu khu đặt tại Bộ Tổng Tham Mưu. Chỉ huy trưởng là Tổng hành dinh Bộ TTM kiêm nhiệm.
Năm 1965, do nhu cầu phòng thủ tăng cường trước sự đe dọa từ Việt Cộng, Yếu khu cũ bị giải thể. Yếu khu Tân Sơn Nhất mới được thành lập. Bộ chỉ huy đặt tại Bộ chỉ huy Phòng thủ căn cứ Tân Sơn Nhất. Sau khi có sự tham gia của Hoa Kỳ, nơi này trở thành Trung tâm Phòng thủ Hành quân Hỗn hợp (JDOC: Joint Defense Operation Center).
Trung tá Lưu Kim Cương, Tư lệnh Không Đoàn 33 Chiến Thuật, kiêm chức Chỉ huy trưởng Yếu khu. Thiếu tá Phùng Văn Chiêu, Liên đoàn trưởng Liên Đoàn Phòng Thủ, giữ chức vụ Chỉ huy phó kiêm Tham mưu trưởng Yếu khu.
Do Đại tá Lưu Kim Cương bận rộn công việc của Tư lệnh Không đoàn, Thiếu tá Phùng Văn Chiêu đảm nhiệm hầu hết việc điều hành Yếu khu. Sự sắp xếp nhân sự này là minh chứng cho năng lực chuyên môn của ông Chiêu trong công tác phòng thủ.
Trung tá Lưu Kim Cương và Đại tá Farley Peebles, Tư lệnh Không Đoàn 377 Yểm Cứ của KLHK
Trung tá Lưu Kim Cương và Đại tá Farley Peebles, Tư lệnh Không Đoàn 377 Yểm Cứ (377th Air Base Wing) của KLHK
Chiến Công Và Sự Hy Sinh Của Đại Tá Lưu Kim Cương
Trong trận Mậu Thân đợt 1 (1968), mặt trận Tân Sơn Nhất đã giành thắng lợi lớn. Gần 1000 tên địch bị tiêu diệt tại trận. Có 187 xác nằm bên trong hàng rào phi trường. Lực lượng phòng thủ hỗn hợp (KLHK + KQVN) ở tuyến B đã bắn hạ chúng.
Quân bạn chỉ có 55 người hy sinh, trong đó có 5 quân nhân KQVN. Sau trận này, nhiều quân nhân trong Yếu khu được thăng cấp đặc cách. Trung tá Lưu Kim Cương được thăng Đại tá. Thiếu tá Phùng Văn Chiêu được thăng Trung tá.
Đợt 2 Mậu Thân, Bộ chỉ huy Yếu khu dự đoán chính xác hướng tấn công. Quân ta đã phòng bị chu đáo từ hướng đông nam (ngã tư Bảy Hiền). Kết quả là không một tên địch nào lọt được vào phi trường, tất cả đều bị tiêu diệt bên ngoài.
Tân Sơn Nhất, 1967, từ trái, Thiếu tá Trần Đình Hòe, Đại tá Farley Peebles, Thiếu tá Phùng Văn Chiêu
Tân Sơn Nhất, 1967, từ trái, Thiếu tá Trần Đình Hòe, Đại tá Farley Peebles, Thiếu tá Phùng Văn Chiêu….
Đáng tiếc, Đại tá Lưu Kim Cương đã hy sinh khi tham gia truy kích tàn quân địch. Sự hy sinh này xảy ra tại Nghĩa trang Quân đội Pháp.
Sau khi Đại tá Lưu Kim Cương hy sinh, Trung tá Phùng Văn Chiêu lên thay thế. Ông giữ chức vụ Chỉ huy trưởng Yếu khu Tân Sơn Nhất. Trung tá Lê Văn Triệu được trao chức Liên đoàn trưởng Liên Đoàn Phòng thủ TSN.
Đầu năm 1970, Trung tá Chiêu chuyển về Sư Đoàn 3 KQ. Ông làm Không đoàn trưởng Không Đoàn Yểm Cứ Biên Hòa. Chức Chỉ huy trưởng Yếu khu TSN được trao lại cho Đại tá Phan Phụng Tiên, Tư lệnh Không Đoàn 33 Chiến Thuật.
Tiểu Sử Đại Tá Trần Văn Hổ: Người Chỉ Huy Tiên Phong
Việc tìm hiểu về Đại tá Trần Văn Hổ là thiết yếu để hiểu rõ giai đoạn khai quốc. Ông sinh năm 1928 tại Chợ Lớn. Ông tình nguyện nhập ngũ ngày 24/9/1949. Ông theo học Khóa 2 Sĩ Quan Hiện Dịch tại Trường Sĩ Quan Việt Nam ở Đập Đá, Huế.
Đây là tiền thân của Trường Võ Bị Quốc Gia Đà Lạt. Trường Đập Đá đã đào tạo hai khóa trước khi dời về Đà Lạt. Khóa 1 có nhiều nhân vật cấp Trung tướng và Thiếu tướng sau này. Khóa 2 cũng sản sinh ra các Trung tướng như Ngô Du, Nguyễn Văn Mạnh.
Đặc biệt, Khóa 2 có hai người trở thành vị chỉ huy đầu tiên của quân chủng. Đó là Đại tá Trần Văn Hổ (Không Quân) và Đại tá Lê Quang Mỹ (Hải Quân).
Quá Trình Đào Tạo Và Các Cấp Bậc Ban Đầu
Sau khi chuyển sang Không Quân, ông Trần Văn Hổ được gửi đi học Khóa 52F2 tại trường bay căn bản Marrakech ở Bắc Phi. Ông học cùng với Nguyễn Cao Kỳ, Trịnh Hảo Tâm. Khóa này cũng có các dân chính như Lưu Kim Cương, Phan Thanh Vân.
Tốt nghiệp phi công quan sát, ông Trần Văn Hổ về phục vụ Phi Đoàn 1 Quan Sát. Đây là đơn vị do người Pháp thành lập cho KQVN. Chỉ huy trưởng lúc đó là Đại úy Nguyễn Ngọc Oánh.
Theo Chuẩn tướng Phạm Ngọc Sang, vào thời điểm Trung úy Trần Văn Hổ được gọi về, KQVN đã có nhiều sĩ quan mang cấp bậc Đại úy. Ví dụ như Nguyễn Ngọc Oánh, Võ Dinh, Nguyễn Cao Kỳ.
Bối Cảnh Chính Trị Và Sự Bổ Nhiệm
Việc Trung úy Trần Văn Hổ được bổ nhiệm Phụ tá Không Quân là do thời thế chính trị. Thủ tướng Ngô Đình Diệm mới bổ nhiệm Thiếu tướng Lê Văn Tỵ thay thế Trung tướng Nguyễn Văn Hinh. Ông Hinh là người thân tín của Quốc trưởng Bảo Đại.
Việc này gây phân hóa trong hàng ngũ sĩ quan cao cấp. Ông Ngô Đình Diệm cần phải thận trọng khi chọn người chỉ huy các đơn vị quân đội. Đặc biệt là Không Quân và Hải Quân, đang được người Pháp chuyển giao.
Ban đầu, ông Ngô Đình Diệm tạm thời bổ nhiệm tướng Lục Quân. Ngày 30/6/1955, Thiếu tướng Trần Văn Đôn, Phụ tá Tổng Tham mưu trưởng, kiêm chức Phụ tá Hải Quân. Ngày hôm sau, Trung tá Nguyễn Khánh được bổ nhiệm Phụ tá Không Quân.
Việc trao chức vụ Phụ tá Không Quân cho sĩ quan Lục Quân không gây trở ngại lớn. Ngành Không Quân lúc đó chưa có bộ chỉ huy thống nhất. Các phi đoàn hoạt động độc lập. Phòng Không Quân tại Bộ TTM chỉ là một cơ sở hành chính.
Phải gần hai tháng sau, ngày 20/8/1955, Thủ tướng Ngô Đình Diệm mới bổ nhiệm Trung úy Trần Văn Hổ. Ông Hổ thay Trung tá Nguyễn Khánh. Ông là sĩ quan Không Quân đầu tiên nắm giữ chức vụ này.
Trung tá Trần Văn Hổ, Phụ tá Không Quân
Trung tá Trần Văn Hổ (không rõ xuất xứ hình và thời điểm)
Sự Tiến Cử Từ Bạn Đồng Khóa
Điều đáng chú ý là ông Lê Quang Mỹ cũng xuất thân Khóa 2 Sĩ quan Hiện dịch với ông Trần Văn Hổ. Cùng khóa còn có Thiếu tá Huỳnh Văn Cao. Ông Cao đang giữ chức Tham mưu trưởng Biệt Bộ Phủ Thủ Tướng.
Nhiều người tin rằng ông Huỳnh Văn Cao đã tiến cử hai người bạn cùng khóa với mình. Việc tiến cử ông Lê Quang Mỹ hợp lý vì ông là sĩ quan cấp tá duy nhất trong Hải Quân. Ông đang chỉ huy Giang lực.
Tuy nhiên, việc tiến cử Trung úy Trần Văn Hổ hơi bất thường. Ông chỉ là một Trung úy và không chỉ huy phi đoàn nào. Điều này nhấn mạnh sự tin tưởng cá nhân của Thủ tướng Ngô Đình Diệm.
Năm 1956, Trung tá Trần Văn Hổ được thăng Đại tá. Năm 1957, chức vụ Phụ tá Không Quân đổi thành Tư lệnh Không Quân. Trung tá Nguyễn Xuân Vinh lên thay Đại tá Trần Văn Hổ.
Sau năm 1975, ông Trần Văn Hổ định cư tại Pháp. Ông là vị chỉ huy đầu tiên của KQVN. Thật đáng tiếc khi thông tin về cuộc đời ông không được loan tải rộng rãi khi ông qua đời.
Tóm Lược Về Những Người Đã Góp Phần Viết Nên Lịch Sử
Truyện ma Hồi Ký Bốc Mộ – phần 4 đã thực hiện việc “giải phẫu” lịch sử một cách chi tiết. Quá trình này giúp làm sáng tỏ những mốc thời gian và cấp bậc còn nhiều tranh cãi trong giai đoạn khai quốc Không Quân Việt Nam Cộng Hòa. Những sai sót trong hồi ức của một số niên trưởng đã được đối chiếu nghiêm ngặt với các tài liệu chính thức. Việc này không chỉ khôi phục tính xác thực của lịch sử quân chủng. Nó còn khẳng định vai trò tiên phong của các nhân vật như Đại tá Trần Văn Hổ, người chỉ huy Không Quân đầu tiên. Đồng thời, chúng ta thấy được sự cống hiến thầm lặng của Đại tá Phùng Văn Chiêu trong công tác yểm cứ và biên soạn QSKQ. Đây là những câu chuyện về sự nghiệp, danh dự, và những biến cố lớn trong dòng chảy lịch sử đầy thăng trầm.
