Thánh Hoàng Bơ Thoải hay còn gọi là Hoàng Ba thủy phủ. Ngài đứng vị trí thứ 3 trong thập vị quan Hoàng. Ngài là một trong ba quan hoàng hay ngự đồng (Hoàng Bơ, Hoàng Bảy và Hoàng Mười).
Thánh Hoàng Bơ, một vị thủy thần. Một vị nhân thần. Một con người mang cốt cách một vị thánh.
Biến lên mặt nước lạ lùng
Rõ ràng ông Bơ thoải chân dung khác thường
Sáng tựa gương trần ai không bụi
Bầu rượu tiên thơ túi xênh sang
Thánh Hoàng Bơ, một vị thủy thần.
Tương truyền ngài là con trai vua cha Bát Hải Động Đình, thường ngự dưới tòa Thủy cung. Trông coi công việc trong đền vàng Thủy phủ.
- Có khi ông biến hiện trên mặt nước trong hình dáng một vị thái tử cưỡi cá chép vàng ngao du sơn thủy, cứu độ như dân vùng sông nước.
- Lúc thanh nhàn ngự thuyền rồng rong chơi khắp chốn, cùng bạn tiên uống rượu ngâm thơ, hưởng các thú vui tao nhã của bậc tao nhân.
Có rất nhiều nơi tôn ấp lập thờ ngài như đền Cờn, đền Vạn Ngang. Nhưng nổi tiếng nhất và được coi là ngôi đền đầu tiên thờ ngài là đền Hưng Long – Thái Bình. Chính cung đền Hưng Long thờ Tam Tòa Thánh Mẫu và Thánh tượng hoàng Bơ bằng ngọc. Đền Hưng Long được xây dựng từ xa xưa, nhưng do thời cuộc chuyển thay đền đã bị dỡ bỏ không còn.
Đến năm 2012, nhân duyên hội đủ cư sĩ Trí Minh đã đứng lên kêu gọi dân làng địa phương cùng thập phương xa gần hằng công hằng sảng, kẻ công người của chung tay xây dựng lại ngôi đền Hưng Long nguy nga tú lệ như ngày nay. Với kiến trúc truyền thống của các ngôi đền vùng châu thổ, đền Hưng Long hiện hữu giữ miền sông nước như một chứng nhân của lịch sử và nơi để những con người vùng sống nước nhớ ơn và biết ơn tới một vị thánh, một con người đã giúp đỡ họ qua cơn hoạn nạn.
Ngôi đền thờ Minh Đức Đại Vương, là hóa thân của hoàng tử long Cung, có công hộ quốc an dân, cứu giúp nhân dân qua cơn nước lửa lại dạy dỗ nhân dân nghề chài lưới, hướng dẫn nhân dân buôn bán giao thương hàng hải. Khi thác hóa lại âm phù bảo hộ quốc thái dân an, đất nước hòa bình thịnh trị. Cảm nhớ công đức lớn lao của ngài triều Nguyễn đã sắc phong mỹ tự “Đông Hải, Thủy Tinh, Bạch Long, Linh Phù, Hiển Ứng, Tịnh Tuệ, Bác Huệ, Minh Đức Đại Vương thượng đẳng thần “.
Thánh Hoàng Bơ, một vị nhân thần
Theo thần tích tại đền, vào chính Ngọ ngày hạ trí 13/6, ngài giáng sinh vào nhà ông Đặng Thái Công ở thôn Kênh Xuyên, xã Đông Xuyên. Khi sinh ra dung mạo khôi ngô tuấn tú khác thường nên mẹ đặt tên là Trần Minh Đức. Lớn lên ngài phò vua giúp nước, cứu giúp nhân dân. Với tài năng và đức độ của ngài ngài khi thác hóa ngài hiển thánh tại thôn Hưng Long xã Đông Long.
Như vậy, từ một hình ảnh thủy thần con vua Bát Hải mà nhân dân vùng biển tạo dựng lên để cầu mong sự chở che khi sống vùng sông nước. Đó là cầu xin sự an lành qua những cơn lũ lụt, vỡ đê, mất mùa đói kém hay những chuyến ra khơi trắc trở khó khăn. Họ nương tựa và gửi gắm niềm tin vào một đấng siêu hình mà họ xây dựng lên, họ cầu mong đấng siêu hình đó sử dụng những quyền năng giúp đỡ họ thỏa những mong muốn cuộc đời.
Rồi lịch sử hay tạo hóa đã xuất hiện một con người tài đức, một con người mà giúp họ đắp đê ngăn lũ, một con người dạy họ ra khơi bắt cá, một con người dạy họ giao thương hàng hải … . Một con người sinh để đáp ứng những nhu cầu họ mong muốn, trao cho họ niềm tin và cuộc sống tươi đẹp. Thì chính đức độ đó là thánh, một vị thánh họ mong cầu những giá trị cuộc đời nay lại có một con người hiện thực giúp họ những điều đó thì con người đó chính là một vị thánh thiêng liêng siêu hình hạ thế.
Thánh do tâm con người tạo ra, những con người nhân nghĩa, giúp dân giúp nước thì đối với dân họ đã là thánh.
Họ được tôn thờ và mãi mãi tôn vinh.
Khi thác hóa, từ một con người xác thịt họ lại trở về thế giới vô hình, họ trở về cõi thánh, Thánh trong lòng dân. Khi đó những vị thánh là nơi mà con người cầu xin những giá trị cuộc sống, nương tựa những lúc hoạn nạn khó khăn. Họ hóa thân thành tượng đài lịch sử để nhân dân noi gương, học tập những giá trị tốt đẹp.
Thánh Hoàng Bơ, một vị thủy thần. Một vị nhân thần.
Một con người mang cốt cách một vị thánh.
Một vị thánh bình dị, gần gũi như một con người. Nhớ đến ngài chúng ta nhớ đến công lao, đức độ, sự hi sinh bản thân cho nhân dân. Sự linh thiêng của ngài là sự kết tinh của lòng tin, sự kính trọng của nhân dân đối với một tấm gương vĩ đại. Sự linh ứng của ngài là sức mạnh để con người dựa vào đó vượt qua chứ thực sự không phải là xin cho.
Hoàng Bơ ngài thường ngự đồng mặc áo trắng, thắt đai vàng. Đeo mạng chéo. Đầu đội khăn xếp thắt nét trắng. Ngài ngự đồng làm lễ tấu hương, khai quang. Có khi ngự đồng ngài tay cầm chèo tay cầm quạt thể hiện một bậc tao nhân mặc khách với thú vui tao nhã thơ ca. Khi ngài lại cầm đôi hèo thể hiện hình ảnh ngài cường ngựa đi làm việc thánh.
Thánh hoàng Bơ thoải thờ ở đâu?
(Thơ: Vũ Văn Minh)
Ai về Tiền Hải Thái Bình
Đền Hoàng Bơ Thoải lung linh rạng ngời
Đền thiêng cảnh đẹp gọi mời
Thoải cung lộng lẫy đất trời vang danh
Thánh Hoàng theo phật tu hành
Độ cho thiên hạ phúc lành thiện duyên
Hưng Long xứ sở thần tiên
Thái Bình cửa biển, vạn niên hữu tình
Thánh Hoàng nức tiếng anh linh
Tu theo Phật Thánh, sử kinh oai hùng
Quan Hoàng cai quản thuỷ cung
Xuống trần độ lượng, hiếu trung nước nhà
Dẹp tan bạo loạn sơn hà
Dẹp ma trừ quỷ, dẹp tà trừ tinh
Đền thiêng cảnh vật xinh xinh
Thánh Hoàng Bơ Thoải anh linh cứu đời
Thiêng liêng hiển hiện muôn nơi
Thương đồng ông độ cho đời ấm no
Ông ban lộc nhỏ lộc to
Ai ai tâm đức Ông cho thuận hoà
Quan Hoàng nay đẹp nhất toà
Bao dung độ lượng hiền hoà từ bi
Lộc Ông chẳng thiếu thứ chi
Nhất tâm Ông độ, sân si chẳng còn
Quan Hoàng chẳng ngự trên non
Thoải cung giá ngự vốn con Động Đình
Giáng trần tế độ sinh linh
Khai tâm khai sáng tận tình đồng con
Đồng con tu hiếu cho tròn
Đồng sang bóng sáng, như hòn núi cao
Quan Hoàng hùng dũng thanh tao
Quyền cai thoải phủ, ai nào sánh hơn
Nhân dân khắp chốn biết ơn
Công lao to lớn, giang sơn thái bình
Quan Hoàng Bơ thoải uy linh
Nước Nam hưởng lộc, phồn vinh muôn đời
Danh thơm nức tiếng đất trời
Quan Hoàng lẫm liệt, rạng ngời non sông
Đồng con tôn kính một lòng
Diễn ca đôi chữ rước ông ngự đền
Bản hội dưỡng trực đôi bên
Chắp tay cung kính rước lên cõi trần
Ngưỡng mong Thánh giá lưu ân
Thần giá lưu phúc thiên xuân thọ trường
Tamlinh.org
(Sao chép, chia sẻ vui lòng trích dẫn link từ website. Cám ơn các bạn)
