Hầu đồng được coi là một phần của tín ngưỡng và văn hóa dân gian tại Việt Nam. Nhưng qua rất nhiều sự việc, đặc biệt việc cô đồng Hương Trương bị bắt thì nhiều người tự hỏi: Hầu đồng có phạm tội gì không?
Ý nghĩa chung nghi thức của Hầu đồng
Hầu đồng là một phần của tín ngưỡng và văn hóa dân gian ở một số quốc gia Đông Á như Việt Nam, Trung Quốc, và nhiều quốc gia khác.
Người đứng hầu đồng gọi là Thanh Đồng, Thanh Đồng gọi là đàn, ông gọi là “cậu”, nữ gọi là Cô hoặc Ba Đồng. Bà đồng, ông đồng thường có tính khí khác người, rất nhạy cảm, đặc biệt đối với những Ông đồng thường “ái nữ” (là đàn ông nhưng cũng ẻo lả như đàn bà). Bởi vậy, dân gian nhận xét ai đó “tính đồng bóng” hay trông “đồng cô quá” là vì thế.
Nguyên nhân tại sao người ta thực hiện hầu đồng có thể bao gồm một loạt các yếu tố tôn giáo, tâm linh, và xã hội. Dưới đây là một số lý do phổ biến tại sao hầu đồng được thực hiện:
- Liên kết với thế giới tâm linh: Hầu đồng là một cách để tạo sự giao tiếp và liên kết với thế giới tâm linh. Người hầu đồng được coi là trung gian giữa thế giới con người và thần linh, vị thần. Việc này giúp mở ra cơ hội để tương tác và giao tiếp với các thần thánh, vị thần, và tổ tiên.
- Cầu nguyện và xin ơn lành: Hầu đồng thường đi kèm với việc cầu nguyện và xin ơn lành từ các thần linh và vị thần. Người thực hiện hầu đồng có thể xin sự bảo vệ, sự may mắn, sức khỏe và các điều tốt lành khác cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
- Tôn vinh tổ tiên và các vị thần: Hầu đồng là một cách để tôn vinh tổ tiên và các vị thần trong văn hóa dân gian. Việc này thể hiện lòng tôn kính và tôn trọng đối với quá khứ và các yếu tố tâm linh của xã hội.
- Mục đích giải trí và giữ gìn truyền thống: Hầu đồng thường có tính giải trí và thể hiện sự đa dạng văn hóa của một quốc gia. Việc tham gia vào các nghi lễ hầu đồng cũng có thể giúp giữ gìn và truyền bá các giá trị, truyền thống của cộng đồng từ thế hệ này sang thế hệ khác.
- Tìm kiếm lời khuyên và thông điệp tâm linh: Người tham gia hầu đồng có thể tìm kiếm lời khuyên, thông điệp tâm linh từ các thần linh hoặc vị thần thông qua người hầu. Điều này có thể giúp họ giải quyết những vấn đề cá nhân, gia đình, hoặc xã hội.
Tóm lại, hầu đồng có nhiều ý nghĩa và lý do khác nhau tùy thuộc vào quan điểm tôn giáo, văn hóa và cá nhân. Đối với nhiều người, đây là một phần quan trọng của cuộc sống tâm linh và di sản văn hóa độc đáo của từng quốc gia.
Hầu đồng có phạm tội không?
Việc xem xét liệu hầu đồng có phạm tội hay không thường phụ thuộc vào ngữ cảnh pháp lý và quan niệm tôn giáo của từng quốc gia và vùng miền. Trong nhiều trường hợp, hầu đồng được coi là một phần của tín ngưỡng và văn hóa dân gian và không bị xem là phạm tội.
Tuy nhiên, cũng có những tình huống trong đó một số hành vi liên quan đến hầu đồng có thể bị coi là vi phạm pháp luật, đặc biệt là khi có sự lạm dụng hoặc lừa dối mục đích cá nhân hoặc tài chính. Ví dụ, việc lừa dối người khác bằng cách giả mạo người hầu đồng để chiếm đoạt tiền bạc hoặc có hành vi gây hại cho người khác có thể bị xem xét là phạm tội.
Tùy theo quy định pháp luật và quan điểm tôn giáo của từng quốc gia, hầu đồng có thể được xem xét từ nhiều góc độ khác nhau, bao gồm mặt tôn giáo, văn hóa và pháp lý.
Khái niệm tín ngưỡng: Theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 quy định: Tín ngưỡng là niềm tin của con người được thể hiện thông qua những lễ nghi gắn liền với phong tục, tập quán truyền thống để mang lại sự bình an về tinh thần cho cá nhân và cộng đồng.
Khái niệm tôn giáo: Theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 quy định: Tôn giáo là niềm tin của con người tồn tại với hệ thống quan niệm và hoạt động bao gồm đối tượng tôn thờ, giáo lý, giáo luật, lễ nghi và tổ chức.
Khái niệm mê tín dị đoan: Mê tín dị đoan là có niềm tin vào những thứ nhảm nhí, mơ hồ, không có thật và không phù hợp với quy luật tự nhiên, chủ yếu xuất hiện trong lĩnh vực tâm linh và dẫn tới những hậu quả xấu không chỉ đối với cá nhân, gia đình mà còn lan ra cả cộng đồng về thời gian, tài sản, sức khỏe, thậm chí là nguy hiểm tới cả tính mạng con người.Mê tín dị đoan thì bao gồm một số hành vi như là: ông đồng, bà cốt, có niềm tin thái quá vào bói quẻ, coi tay xem tướng, tin vào ngày lành tháng dữ và kiêng kỵ đủ thứ vào những ngày này, tin vào số mạng sang hèn, tin vào cúng sao giải hạn, cúng kem, tin rằng việc cầu cúng sẽ tai qua nạn khỏi, chữa được bệnh tật, tin vào thầy bùa thầy chú, v.v …
Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định tội mê tín dị đoan theo điều 320. Tội hành nghề mê tín, dị đoan: Người nào dùng bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín, dị đoan khác đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Mê tín, dị đoan theo quy định của luật được hiểu là tin vào một điều mà không có căn cứ, không có cơ sở khoa học và niềm tin này phải là mù quáng. Theo quy định hiện nay hành nghê mê tín được thể hiện dưới một trong những hình thức sau: bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín, dị đoạn khác. Trong đó đồng bóng được hiểu là cho thần thánh mượn thân thể để nhập vào.
Hiện nay theo quy định của pháp luật Việt Nam người nào đó phải hành nghề mê tín dị đoan mới phạm tội. Tức là phải lấy thu nhập từ hoạt động đồng bóng làm nguồn thu, nguồn sống chính. Cho nên những trường hợp khác dù có đồng bóng nhưng không lấy tiền, lấy tài sản khác thì sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên chỉ có thể cấu thành tội này khi người hầu đồng, hầu bóng lợi dụng niềm tin của người khác để nói những điều không có cơ sở khoa học nhằm lấy lợi thì mới phạm tội.
Căn cứ vào quy định trên nhận thấy: nếu bạn không lấy tiền, lấy tài sản khác từ việc hầu đồng, hầu bóng làm nguồn sống chính và không đưa, loan truyền những thông tin sai trái, không có cơ sở thì sẽ không phạm tội. Cho nên người hàng xóm tố cáo bạn trước cơ quan công an tội hành nghề mê tín là chưa có cơ sở.
Mặt khác, vừa quan tín ngưỡng thờ Mẫu đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới nên nếu khẳng định hầu đồng, hầu bóng là vi phạm pháp luật là không có cơ sở.
