Rất nhiều người có thắc mắc, tại sao phải tung tiền khi hầu đồng? Tung tiền, phát lộc lãng phí như thế để làm gì? Có ý nghĩa gì với tâm linh nói riêng và đạo Mẫu nói chung? Tung tiền, phát lộc ki hầu đồng có phải là việc làm mê tín?
Hầu đồng là gì?
Hầu đồng là một phần của tín ngưỡng và văn hóa dân gian ở một số nước Đông Á như Việt Nam, Trung Quốc, và một số quốc gia khác. Hầu đồng liên quan đến việc thực hiện các nghi lễ tôn vinh và cầu nguyện đối với các thần linh, các vị thần tiên, hoặc các vị thần thượng đế, thông qua việc một người trung gian (người hầu) được cho là "nhập thần" hoặc "hóa thân" bởi một thần linh hoặc vị thần.
Trong quá trình hầu đồng, người hầu sẽ thay đổi cách ứng xử, di chuyển và nói chuyện giống như thần linh hoặc vị thần mà họ đang hóa thân. Các nghi lễ hầu đồng thường bao gồm những bước điệu múa, lễ hội, cùng với các phần biểu diễn nghệ thuật như hát, múa, và trình diễn.
Cũng theo Ban Tôn giáo Chính phủ, hầu đồng là nghi lễ trong tín ngưỡng Thờ Mẫu Tứ phủ (Thiên, Địa, Thoải và phủ Thượng Ngàn hay còn gọi là Nhạc Phủ). Đặc biệt, nghi lễ này thường mang đặc điểm cũng như các sắc thái khác nhau và được thể hiện trong việc thờ các vị thành trong đền.
Hầu đồng thường được thực hiện trong các dịp lễ hội, cúng tế, và các sự kiện quan trọng trong đời sống cộng đồng. Đây không chỉ là một phần quan trọng của tín ngưỡng, mà còn là một phần của di sản văn hóa độc đáo của các nền văn hóa Đông Á.
Tại sao khi hầu đồng lại phải tung tiền, phát lộc?
Khi hầu đồng, bên cạnh các nghi lễ chính người hầu đồng thường sẽ tung tiền và phát lộc trong mỗi giá hầu.
Sở dĩ có nghi lễ này vì khi xưa các cụ hầu Thánh thì dâng lộc hoa, lộc quả đại diện cho sơn trang. Mà lúc cả xã hội còn đói, nghèo thì thức quả là quý lắm, nay kinh tế phát triển nên hoa quả dần người ta không còn trọng nữa, mà thay bằng tiền để khách tới dự có thể tuỳ nghi sử dụng mua sắm những vật phẩm khác thiết thực hơn phục vụ cuộc sống của mình.
Tiền chỉ là đại diện cho lộc của các Chầu Bà, Thánh Cô trên ngàn về ban phát cho bách gia. Nên không quý ở giá trị tờ tiền, mà giá trị ở việc nhặt được một đồng lộc Thánh và được tận tay các Ngài ban cho. Phải biết rằng lộc Thánh ban quý ở: Thứ nhất lộc hoa, thứ nhì lộc quả, thứ ba mới là lộc tiền!
Một đồng nhân chia sẻ: "Khi tung các giá sơn trang, mình ở trên nhìn xuống thấy bản hội này đã quá đủ đầy. Có những người tuy không dư giả về tiền nhưng tâm an, trí sáng đó đã là cái quả tu của họ được viên thành, nên các Ngài muốn ban phát lộc ra ngoài cho bách gia đến bái yết quỳ tâu. Nhiều người lạ nhưng mình nhìn là biết nghèo lắm, với họ 5K - 10K lộc là quý nên họ mới không màng thể diện cứ ngồi ghé vào chiếu hầu để chờ vồ lộc. Rồi những người lạ nhưng mình biết tâm họ đang khổ lắm, cứ muốn cho để hưởng Thánh ân mà tiếp thêm một chút phúc duyên mà biết tu tập cởi bỏ ra. Rồi những người lạ nhưng mình thấy được họ nhất tâm với Phật Thánh, nên muốn ban khen để động viên họ."
Ý nghĩa của việc tung tiền, phát lộc khi hầu Thánh?
Trong ngữ cảnh của hầu đồng, việc tung tiền và phát lộc có thể được hiểu như một cách để gửi đi những điều tốt lành, sự giàu có và sự thịnh vượng đến với cộng đồng, những người tới dự hầu và các con nhang đệ tử trong đạo Mẫu. Điều này liên quan đến khái niệm của "lộc" trong văn hóa Á Đông, không chỉ là tài chính mà còn bao gồm sự may mắn, hạnh phúc và sự thịnh vượng trong mọi khía cạnh của cuộc sống.
Như Tamlinh.org đã chỉ ra, trong quá khứ, lộc hoa và lộc quả đã được sử dụng như một biểu tượng cho sự giàu có và thịnh vượng. Tuy nhiên, do sự thay đổi trong cơ cấu xã hội và kinh tế, tiền bạc đã trở thành một phương tiện thay thế để tượng trưng cho lộc. Việc tung tiền và phát lộc trong hầu đồng không chỉ là việc tặng gì đó vật chất, mà còn là một cách để truyền tải thông điệp tốt lành và thể hiện lòng kính trọng đối với các thần linh, vị thần và tổ tiên.
Vì vậy, việc tung tiền trong hầu đồng không chỉ đơn thuần là việc trao đổi vật chất, mà còn mang ý nghĩa tâm linh, biểu tượng cho sự thịnh vượng và sự kết nối giữa con người và thế giới tâm linh. Mừng đồng cũng là một nghi thức đẹp, để tạo bè tác phúc cho ghế đỡ nặng gánh lo toan.
