Hiện nay tín ngưỡng thờ Mẫu đang phát triển một cách mạnh như vũ bão, như trong nước ra ngoài nước, từ đền to phủ lớn ra đến vỉa hè ngã ba. Từ sân khấu nhà hát đến quán bar vũ trường. Đâu đâu cũng thấy thánh?
Có đôi lúc tôi tự hỏi tín ngưỡng phát triển quá hay là tín ngưỡng bị lợi dụng quá nhiều. Trong bài viết này Tamlinh.org xin chia sẻ những mặt tối của tín ngưỡng thờ Mẫu mà cá nhân người viết cảm thấy rất buồn.
Các vị đồng thầy
Như trong di chúc của Bác thì việc đầu tiên Bác nói tới là công việc đối với con người. Tín ngưỡng Phát triển hay không, phát triển có đúng hay không thì việc đầu tiên cũng là việc với con người.
- Đầu tiên là các vị đồng Thầy, có tận hiến hay tận thu?
- Có hiểu biết về tín ngưỡng hay hiểu biết về kinh tế?
- Có tận tâm với học trò hay tận tâm với tài khoản ngân hàng?
Các vị đồng thầy đóng vai trò chủ thể trong tín ngưỡng, giữ nhiệm vụ cầm ngọn đèn lịch sử để hoàng dương tín ngưỡng và truyền lại cho hậu thế. Để đạt được điều này, các vị đồng thầy phải có hiểu biết một cách chính xác về tín ngưỡng, phải thực sự tận tâm, tận lực hy sinh bản thân mình cho tín ngưỡng. Chứ đừng vì đồng tiền bát gạo mà buôn bán trên đó, đừng vì những vị kỷ bản thân mà mang danh thánh đi lừa đảo.
Thứ hai là những người đến với tín ngưỡng.
Như đức Phật nói: Đến với ta mà không hiểu ta là phỉ báng ta. Đúng như vậy, đến vì lạ, vì vui, vì danh lợi thì chỉ phá hoại tín ngưỡng thờ Mẫu mà thôi.
1. Hiện nay chúng ta thích thờ nhiều:
Tôi không hiểu tại sao lại có thể phối thơ nhiều thánh nhiều thần đến vậy, chúng ta đưa vào ngôi nhà tứ phủ quá nhiều vị khách vãng lai ngoại quốc. Giả dụ như tại sao đưa quan công vào hầu, đưa ngọc hoàng vào hầu, đưa cả đường tăng vào hầu ...
Có phải chúng ta mộ đạo quá, có phải chúng ta ít Thánh để thờ quá. Chúng ta cần hiểu thánh nước Nam không thiếu, tài năng đức độ không thiếu, mà chúng ta thờ lắm thánh quá, nó gây hỗn độn, khó hiểu. Nó như một nồi lẩu thập cẩm mà chúng ta không nhận thấy nó là gì, nó mang màu sắc hay ý nghĩa gì. Đó là tâm lý thích nhiều, thích lắm của chúng ta. Chúng ta quá tham lam nên mới sinh ra như vậy. Chúng ta quá thiếu hiểu biết và lòng tự tôn dân tộc nên mới có những cách thờ cúng và những vị thánh vừa khóc vừa cười như vậy.
2. Chúng ta thích lạ.
Chúng ta luôn muốn mình đặc biệt, nổi trội nên sinh ra những chuyện lạ đời để thu hút thiên hạ. Nào là căn Ngọc Hoàng, căn Mẫu Cửu Trùng Thiên, căn Mẫu Liễu Hạnh ... để nói năng những điều phi lý, những thứ mà lịch sử chưa bao giờ xuất hiện. Có khi chúng ta quá giỏi để phát minh ra những chuyện đó.
Rồi là các nghi lễ mà cũng chưa từng thấy như Hầu cả Thánh mẫu, nhẩy đồng như nhẩy HipHop ... . Điều này thể hiện sự thiếu hiểu biết, sự quá đề cao cá nhân và quá mong cầu danh lợi cho mình mà bất chấp lịch sử, bất chấp đạo lý cha ông làm những điều lố bịch.
3. Chúng ta quá coi trọng các nghi lễ và cầu cúng.
Chúng ta biết rằng khởi thủy tín ngưỡng thờ Mẫu là tín ngưỡng nông nghiệp, nên không thể có nhiều đàn lễ mà âm dương ngũ hành bát quái như vậy được.
Sau này tiếp biến văn hóa thì nghi lễ cụ thể, quy chuẩn và rõ ràng hơn nhưng điều cốt lõi vẫn là ý nghĩa nghi lễ là gì, các lễ vật trong đó có ý nghĩa gì chứ không phải là thích làm đàn đẹp, trang hoàng rực rỡ, lễ vật nghi ngút, quần áo xúng xính mà tâm thì mê tín thì đâu hiểu được nét đẹp, sự linh ứng trong đó.
4. Chúng ta đang vật chất tín ngưỡng
Hiện có rất nhiều người kinh doanh tín ngưỡng. Nào là mua nhà cũng lập đàn, mua ô tô cũng lập đàn, mở quán cũng lập đàn. Thay vì mâm lễ đơn sơ với những nghi thức đơn giản thì nay chúng ta nâng tầm trang trọng quá, cũng lên khoa thỉnh bạch, ... . Rất nhiều người coi đó là một nghề kiếm tiền, cứ mặc sức vẽ hươu vẽ vượn để kiếm lời. Đặc biệt hiện nay có hẳn dịch vụ mở phủ trọn gói, cúng online.
5. Chúng ta quảng bá sai cách.
Chúng ta quảng bá tín ngưỡng bằng lời ca, vũ điệu mà chưa quảng bá cái ý nghĩa nó là gì.
Người xem thì như đi xem hát, xem múa, xem trình diễn trang phục. Cũng thấy hay thấy lạ. cũng vỗ tay khen ngợi mà cái cốt yếu của tín ngưỡng thì chả ai biết nó là gì.
Chúng ta đang dân giã tín ngưỡng một cách quá mức, chúng ta giảm tính thiêng liêng của nghi lễ quá mức có thể.
Đây là những ý kiến chủ quan của cá nhân. Rất mong các bạn góp ý và đưa ra những ý kiến nhận xét của riêng mình.
Tamlinh.org
