Trong mỗi gia đình Người Việt, nơi cao ráo nhất, sạch sẽ nhất và trang trọng nhất là ban thờ gia tiên. Ban thờ gia tiên của người Việt chứa đựng đầy đủ và trọn vẹn sự hiếu thảo của con cháu đối với tổ tiên, sự biết ơn đối với những vị thành hoàng, thổ địa .... .
Ban thờ người Việt không biết xuất phát tự bao giờ. Nhưng xuyên xuốt quá trình lịch sử đầy biến động của đất nước thì trong gia đình ban thờ luôn hiện hữu. Đơn sơ chỉ bát hương chén nước bày trên chiếc chõng tre hay miếng ván gỗ nhỏ. Sang trọng như sập rồng sơn son thếp vàng, cờ hoa võng lọng thì ban thờ luôn là nơi thiêng liêng nhất mà con người hướng về với cội nguồn, với lẽ sống.
Xưa kia, Trong mỗi lãng xã đều có 3 thành tố tâm linh tạo nên. Thứ nhất là Chùa. thứ hai là đình làng thờ vị Đương Cảnh Thành hoàng và thứ 3 là từ đường thờ tiên tổ của mỗi dòng họ. Việc thờ tiên tổ xưa chỉ dành cho con trưởng, nên ban thờ ở gia đình con trưởng thường đầy đủ và sang trọng hơn. Nhưng con thứ vì lòng hiếu thảo nên vẫn lập ban thờ thờ cha mẹ và thần linh.
Trên ban thờ gia tiên, thường thờ 3 thành phần. thứ nhất là tiên tổ, ông bà cha mẹ. Thứ 2 là thờ các vị thần như thành hoàng bản cảnh, bản xứ thổ địa và bản gia táo quân. Thứ 3 là thờ các vị tiền chủ, hậu chủ ở nơi đất đó, không may khi mất không có người hương hỏa.
- Ban thờ gia tiên thường dùng để bày hương án, bài vị, các đồ thờ tự như ngũ sự(đỉnh đồng, chân nến, hạc) tam sơn, bát hương, bình bát ... Ban thờ là nơi con cháu trong các ngày lễ tết, húy nhật tổ chức bày biện, cũng lễ trên đó để thỉnh mời tổ tiên về chứng hưởng.
- Ban thờ trong gia đình người Việt thể hiện sự nhớ ơn của con cháu với tổ tiên. Ban thờ là như một vùng lãnh thổ mà con cháu dành phần cho người mất. Người mất không mất đi hoàn toàn mà họ vãn hiện hữu xung quanh con cháu. Người trần vẫn nhớ đến tổ tiên giành một nơi sạch sẽ nhất, thoáng mát nhất, trang nghiêm nhất để đón tổ tiên về. Không ai dùng ban thờ vào công năng dành cho người sống, nó chỉ dành để đón tiếp, phụng thờ tổ tiên.
Ban thờ với ý nghĩa là sự trọn vẹn, đầy đủ của một gia đình. Nó là sợi dây kết nối giữa quá khứ với hiện tại. Thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn của con cháu với tiên tổ. Nơi để những người trần gian tôn kính, tưởng nhớ và phụng thờ.
Có thể đối với một số tôn giáo nhìn ban thờ là mê tín. Nhưng sâu xa trong đó, trong tầng sâu của văn hóa nó lại là nét đẹp vô giá của một dân tộc, một con người.
Ban thờ tuy đơn gian hay cầu kỳ luôn có những chuẩn mực cần tuân thủ. Tamlinh.org xin giới thiệu trong bài sau!
Tamlinh.org
(Sao chép, chia sẻ vui lòng trích dẫn link từ website. Cám ơn các bạn)
