Hiện nay có một “phong trào” đang nổi lên rất mạnh mẽ trong các nghi lễ tín ngưỡng là làm thật nhiều, đốt thật nhiều mã để “Kêu cho thấu, tấu cho nổi”. Đặc biệt trong đó là hình nhân thế mạng.
Vậy hình nhân thế mạng có ý nghĩa gì? Sao lại đốt hình nhân đó? Đốt cho ai? Đốt để làm gì?
Tập tục xưa...
Theo quan điểm dân gian Trung Quốc xưa kia quan niệm những người mất đi ở thế giới này sẽ chuyển sang một thế giới “vĩnh hằng” khác. Họ quan niệm hành trình của cái chết giống như một cuộc chuyển nhà, cho nên những gì thân thiết và quý giá nhất đối với họ ở thế giới này họ sẽ mang theo để phục vụ đời sống ở thế giới bên kia. Đặc biệt là đối với tầng lớp quý tộc vua chúa, khi chết đi họ muốn sang thế giới bên kia họ vẫn giàu có và quyền lực cho nên họ sẽ tùy táng theo mình của cải vật chất và vợ con mà họ yêu thương. Khi đó những người vợ, người hầu dịch rất lo sợ khi người chồng người chủ của mình mất đi họ sẽ bị chôn sống theo. Nhìn lại hình thức đó thật sự tàn ác và dã man.
Nguồn gốc của "hình nhân thế mạng"
Theo tiến trình phát triển văn minh của lịch sử. Người ta bắt đầu sử dụng đất để nặn nên các hình ảnh mô phỏng người sống để tùy táng. Những người gốm này khi tùy táng đã cứu được một mạng người sống khỏi bị chôn theo nên người ta gọi đó là hình nhân thế mạng. Có nghĩa là “Một hình người làm ra để thay thế tính mạng của mình”. Việc làm người gốm này rất tốn kém, cho nên nó chỉ phù hợp với vua chúa còn thường dân áo vải thì lấy giấy cắt dán làm hình người để đốt, thay cho hình thức chon tùy táng. Hình nhân thế mạng có lịch sử và mang ý nghĩa như thế.
Sau này, qua quá trình biến thiên lịch sử và tiếp nhận văn hóa Trung Quốc. Tục đốt vàng mã xuất hiện ở Việt nam với ý nghĩa giống như Trung Quốc. Họ làm tiền vàng các đồ vật, con vật và hình người như thế gian để mong cho cuộc sống người chết bên kia cũng đầy đủ như vậy. Như vậy ý nghĩa của vàng mã là rất tốt, nó thể hiện tinh thần yêu thương, quan tâm cho nhau giữa người còn người mất.
Còn đối với tín ngưỡng Tứ phủ.
Khi mở phủ các tân đồng cũng có đốt các hình nhân với các màu sắc của từng phủ. Những hình nhân đó không nên hiểu là hình nhân thế mạng. Vì thánh đâu có bắt mạng mình đâu mà thế.
Vậy đốt hình nhân để làm gì?
Hình nhân khi trình đồng mở phủ đại diện cho người ra đồng khi vào nhà thánh.
Hình nhân đó là vật trần gian tượng như người trần gian sau khi thiêu đốt qua ngọn lửa trở thành thiêng liêng, hình nhân khi đó đến cửa Thánh ở thế giới vô hình, nhằm khẳng định con đã thành tâm xin vào cửa Thánh, xinh Thánh chấp nhận con.
Đây như một hình thức trung gian thể hiện sự quyết tâm của người ra Đồng đối với Thánh, khi đó Thánh nhận con là con cái của Thánh. Cho nên khi chứng hình nhân các vị đồng thường đội khăn tấu hương đỏ, khai quang và lấy hình nhân cúi lạy trước ban thờ.
Không nên hiểu nó là thế mạng hay một hình thức mê tín nào khác.
Tamlinh.org
