Ở bài trước Tamlinh.org đã hướng dẫn các bạn cách nhận biết hệ thống các vị Phật Thánh trong một điện thờ và ý nghĩa từng ban. Bài hôm nay chúng tôi sẽ hướng dẫn sắm lễ & văn khấn khi đi lễ đền, điện, phủ. Với bài văn khấn Thánh Mẫu, các bạn có thể in ra mang theo dùng khi khấn hoặc sao chép lưu chụp tại máy điện thoại để tiện sử dụng đều tốt cả.
Đền phủ điện thờ là những nơi tôn nghiêm, thờ cúng các vị Phật Thánh hiển linh, có công ơn với đất nước và nhân dân, được muôn dân kính ngưỡng, triều đình sắc phong hay nhà nước công nhận. Bản thân các nơi đền to phủ lớn trải qua nhiều trăm năm hương khói, linh khí rất lớn, trở thành nơi danh lam cổ tích, thắng cảnh tươi đẹp.
Mỗi năm vào các dịp lễ tết, hay những ngày tuần tiết rằm mùng một, rất đông các tín đồ của Đạo Mẫu cũng như những người tín tâm khác thường đến lễ Thánh Mẫu cùng hội đồng Tam Tứ Phủ tại các đền, phủ, điện thờ..., cầu đảo bình an, hạnh phúc, lộc tài, may mắn....
Thực tế do trong nội điện, nội phủ thường có khá nhiều cung thờ, hay ngay trong một điện thờ nhỏ cũng có khá nhiều ban, nhiều tượng thánh gây khó khăn cho người hành lễ, không biết phải khấn sao cho đúng, cho đủ cũng như phải tu thiết sắm sửa lễ nghi sao cho cảm thấy đầy đủ, không bị thiếu sót kẻo lại bị trách phạt...
1. Bài trí trong một điện thờ:
Vào bất kì một điện thờ nào ta cũng dễ dàng nhận thấy là chia ra mấy tầng lớp, mấy hàng theo chiều từ cao xuống thấp:
- Hàng trên cùng: thường thờ một tượng bồ tát quán âm hoặc bồ tát chuẩn đề, tính chất đại diện cho chư Phật chư bồ tát
- Hàng tiếp theo: tượng 3 vị Thánh Mẫu, ngồi giữa là vị thần chủ áo đỏ tức Mẫu Liễu Hạnh, một bên là Mẫu thoải áo trắng, một bên là Mẫu thượng ngàn mặc áo xanh. Đôi khi có hai nàng hầu cận đi theo các Thánh Mẫu gọi là đôi cô Quỳnh cô Quế hầu cận.
- Hàng tiếp theo một số đền điện có thờ Đức Ngọc Hoàng cùng hai vị quan Nam Tào và Bắc Đẩu coi giữ sổ sinh sổ tử nhân gian, cũng có đền điện không có các vị này. Cũng có một số đền điện tượng ba vị ngồi trên tượng tam toà Thánh Mẫu.
- Hàng tiếp theo: ngũ vị tôn ông hay còn gọi là hội đồng quan lớn. Mỗi vị quan lớn mặc một áo mầu khác nhau tượng trưng cho vùng/phủ mà vị ấy cai quản: quan đệ nhất cai quản vùng trời/thiên phủ áo đỏ, quan đệ nhị cai quản vùng núi rừng/nhạc phủ áo xanh, quan đệ tam cai quản vùng sông nước/thoải phủ áo trắng, quan đệ tứ cai quản vùng đất/địa phủ áo vàng, quan đệ ngũ cai quản thiên binh thiên tướng/âm binh mặc áo mầu lam. Một số đền điện tượng các quan không khoác áo mà có thể giống nhau, cách phân biệt dựa vào cách giơ ngón tay của vị quan lớn đó.
- Hàng tiếp theo: tứ phủ thánh hoàng, thường có ba pho tượng thánh hoàng là thánh hoàng bơ mặc áo trắng, thánh hoàng bẩy mặc áo lam, thánh hoàng mười mặc áo vàng làm đại diện cho thập vị thánh hoàng.
- Phía dưới gầm bệ thờ: ngũ hổ tướng, hai tướng thanh xà, bạch xà. Đa phần đền điện hai vị tướng thanh xà bạch xà được treo trên cao. Đây được coi là các binh tướng của nhà Thánh.
Trên đây là chính cung hay còn gọi là cung công đồng, nằm ở chính giữa tất cả các điện thờ, qui mô to lớn nhất, trang trí lộng lẫy nhất.
- - Phía bên trái/phải tuỳ theo từng vùng: tượng đức thánh Trần
- - Phía còn lại: tượng chúa sơn trang cùng 12 cô mường mán sơn trang theo hầu chúa sơn trang
Như vậy, thông thường tại đền điện chính giữa là ban công đồng gồm các vị từ Phật, Thánh Mẫu, 5 quan lớn, 3 thánh hoàng, ngũ hổ và hai bên tả hữu trái phải là đức thánh Trần và chúa sơn trang.
Về phần tứ phủ thánh chầu, các đền điện ít có hàng này trên bệ thờ. Một số đền lớn thì lập hẳn cung riêng thờ các thánh chầu. Ngoài ra một số nơi còn bố trí thêm lầu cô lầu cậu bên ngoài sân
Một số đền điện có thể có thêm các ban khác hoặc giảm bớt số lượng tượng, hoặc chia thành nhiều cung thờ khác nhau nhưng xét một cách tổng thể sẽ là như vậy, tạo thành một hệ thống thờ hoàn chỉnh căn bản của một đền điện.
Cách sắm lễ khi đi lễ đền điện phủ
Trong khi tu lễ, chú ý gồm lục cúng là sáu thứ dâng lên làm lễ cả ở bên Phật lẫn bên Thánh gồm: hương, hoa, đăng, trà, quả, thực tức là hương thơm, hoa tươi, đèn nến, trà, quả tươi và thức ăn như sôi chè, lễ mặn...
Tuỳ theo qui mô buổi lễ, công việc làm lễ, người làm lễ sẽ được nhà đền điện hướng dẫn chi tiết cách sắm lễ ví dụ lễ trình đồng mở phủ, lễ tiến căn, lễ tôn nhang bản mệnh, lễ trả nợ tào quan, lễ cầu an...
Lễ thông thường ngày tết, các ngày tiệc, ngày rằm mùng một hàng tháng: hoa tươi, quả mới, trầu cau, tiền vàng lá, hương thơm, bánh kẹo hoặc có thể có thêm lễ mặc như sôi giò, gà...tuỳ theo từng người, phần này có thể ít nhiều không bắt buộc, đơn giản tất cả chỉ là phương tiện chuyển tải lòng thành kính của cá nhân, thậm chí chỉ đơn giản là một nén hương một bát nước cũng vẫn đầy đủ linh ứng.
Cũng có nhiều cá nhân không sắm lễ mà tuỳ tâm bỏ tiền vào hòm công đức cũng vẫn đầy đủ ý nghĩa. Các bạn đến lễ đền điện không nên nhất nhất phải sắm thật nhiều lễ, hoặc nghĩ rằng tốt lễ dễ kêu, mâm cao cỗ đầy được thánh chứng lễ phù trì nhiều hơn.... hoặc thấy người khác làm sao mình cũng cố gắng theo làm vậy. Cần thiết nhất là cái tâm trong sáng, thành kính của người dâng lễ.
Bài văn khấn tại đền Mẫu:
Có nhiều văn khấn Thánh Mẫu tuy nhiên xin tạm giới thiệu một bài khái quát để các bạn tiện sử dụng:
Sau khi bầy biện dâng tiến lễ lên ban công đồng và các ban khác nếu có nhiều ban hoặc sắm nhiều lễ, người hành lễ sửa sang y phục ngay ngắn tề chỉnh, rửa tay sạch sẽ, chắp tay quì xuống cúi đầu thành kính và khấn. Một số nơi đông hoặc không tiện cho việc quì lễ có thể đứng chắp tay ngay ngắn trước ngực cũng được.
Nam Mô A Di Đà Phật (3 lần)
- Con sám hối lạy chín phương trời mười phương chư phật.
- Con kính lạy đức Phật Thích Ca, đức Phật Di Đà, đức Phật Quán Thế Âm
- Con sám hối kính lạy đức Ngọc hoàng đại đế cùng nhị vị tinh quân Nam tào Bắc đẩu
- Con sám hối kính lạy Tam Toà Thánh Mẫu, tam phủ công đồng tứ phủ vạn linh.
- Kính lạy đệ nhất Thánh Mẫu cửu trùng thiên Thanh Vân công chúa
- Kính lạy đệ nhị địa tiên Thánh Mẫu Quỳnh Hoa Dung Liễu Hạnh công chúa
- Kính lạy đệ tam thoải cung Thánh Mẫu Xích Lân Long Nữ công chúa
- Kính lạy đệ tứ thượng ngàn Thánh Mẫu Lê Mại Đại Vương Bạch Anh quản chưởng sơn lâm công chúa
(Phần này có thể chỉ cần khấn đến câu Tứ phủ vạn linh, còn phần hiệu của chư vị Thánh Mẫu nếu thấy dài có thể lược bỏ cũng không sao).
- Kính lạy đức đại vương Trần triều hiển thánh tối anh linh cùng hội đồng Trần triều
- Kính lạy ngũ vị tôn ông, hội đồng quan lớn, tứ phủ thánh chầu, tứ phủ thánh hoàng, tứ phủ thánh cô, tứ phủ thánh cậu, năm dinh quan lớn mười dinh các quan.
- Kính lạy chúa bà sơn trang, bát bộ sơn trang, thập nhị tiên nàng, hoàng triều hoàng quận.
- Sám hối cúi lạy cô bé cậu bé bản đền bản điện, cùng hạ ban ngũ hổ thần tướng, thanh xà bạch xà đại quan.
Hôm nay ngày...tháng...năm, nhân tiết gì đó ( ví dụ Tết nguyên đán, tết thượng nguyên, tiết vu lan, lễ tất niên, hay nhân ngày rằm ngày mùng một hàng tháng...), hương tử con tên là ...sinh năm....đại diện cho gia đình gồm những ai.... Hiện gia đình chúng con cư ngụ tại địa chỉ số nhà....đường phố....quận huyện ....tỉnh thành.....
Xin nhất tâm mang miệng về tâu mang đầu về lễ tại đền điện gì ( tên đền phủ điện hoặc chỉ cần khấn tại đền điện này) thành kính tiến dâng lên Phật Thánh, vua cha mẫu mẹ (lễ gì thì nêu chẳng hạn: hoa tươi quả mới, sớ điệp kim ngân, trầu cau, trà thuốc...) cùng công đồng tam tứ phủ, tả hữu Trần triều Sơn trang, thượng ban trung ban hạ ban các quan bản đền bản điện chứng minh chứng giám.
Hương tử con tâm trung mộ đạo, một lòng thành kính, nhất tâm cửa Phật thật tâm cửa Thánh, cúi xin chư vị minh xét.
(Ai đã làm lễ tôn nhang hay đã trình đồng mở phủ có thể khấn thêm: đệ tử con căn cao số nặng, nghiệp cả sâu dầy, phúc duyên còn thiếu, người dương thế số hệ đế đình, nhất nguyện cắt tóc làm tôi nối đời làm con cửa Phật cửa Thánh...)
Hương tử con nguyện cầu Phật Thánh khuông phù: quốc thái dân an, đất nước cường thịnh, đạo pháp được trường tồn, chúng nhân được cát khánh.
Con cúi xin Phật Thánh xót thương đến hương tử con cùng đồng gia quyến, âm phù dương trợ cho được bản mệnh bình an, gia trung khang thái, bốn mùa hưng vượng, tám tiết hanh thông, hướng về chính đạo.
Con nguyện cầu Phật Thánh gia hộ độ trì, giáng phúc lưu ân cho công việc được thuận lợi, thương mại hanh thông, học hành được may mắn, công danh được thành đạt...(nếu có mong cầu gì khác thì thành kính khấn thêm: ví dụ thi cử, hôn sự, sinh nở....)
Nay hương tử con lễ bạc lòng thành, thắp nén hương thơm, giãi bầy tâm nguyện trước chư Phật chư Thánh, khẩn cầu chư vị tác đại chứng minh.
Hương tử xin thành tâm bái tạ.
Chú ý khi đi lễ Thánh, lễ Mẫu:
- Việc đi lễ Thánh có thể vào bất cứ ngày nào trong tháng, hoặc khi có việc cần kíp phải cầu đảo, không cậu nệ ngày tốt xấu.
- Như đã nêu trên lễ vật chỉ là phương tiện, tuỳ điều kiện hoàn cảnh, cốt thành tâm, tuyệt đối không được nghĩ lễ ít chư Thánh không chứng.
- Vào nơi đền phủ điện miếu là chỗ tôn nghiêm, cần ăn mặc chỉnh tề ngay ngắn, lời nói cử chỉ đúng mực, nếu có người trong nom nơi thờ tự nên đến xin phép chào hỏi rồi vào làm lễ, khi ra về cũng nên chào hỏi đầy đủ
- Tiền trần gian nên tự tay bỏ vào hòm công đức, nên đặt một đồng có mệnh giá lớn ví dụ 20 ngàn thay vì nhiều đồng nhỏ lẻ đi mỗi nơi để một đồng
Bài văn khấn có tính tham khảo, đôi khi trong lúc làm lễ có thể quên dăm ba chi tiết thậm chí không thể nhớ nhưng các bạn thành kính nhất tâm thì công đức cũng rất nhiều, lợi lạc cũng đầy đủ cả nên đừng quá lo lắng băn khoăn khi đi lễ không biết khấn thế nào. Bậc thần minh xét xoi bằng giao cảm, nên mới có câu: chưa kêu đã thấu, chưa tấu đã minh là vì vậy
Tamlinh.org
