Một trong những lễ hội cổ truyền được trẻ em Việt Nam mong chờ trong năm chính là Tết Trung thu. Vào dịp này, trên đường phố người ta thường thấy rất nhiều đèn lồng, đèn ông sao, trống, mặt nạ, đầu sư tư… mang lại không khí rộn ràng & háo hức. Vậy tại sao Tết Trung Thu là lại được gọi là Tết đoàn viên?
Tết trung thu qua tranh Đông Hồ (Nguồn: Internet)
Nguồn gốc Tết trung thu Việt Nam có liên quan gì đến Trung Quốc không?
Nhiều người cho rằng Tết Trung thu vào ngày rằm tháng 8 của Việt Nam có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng trên thực tế Việt Nam và Trung Quốc đều có những giai thoại, sự tích khác nhau về ngày này.
Về nguồn gốc của Tết Trung thu, nếu như người Trung Quốc nhắc đến chuyện tình của Hằng Nga và Hậu Nghệ thì ở Việt Nam lại truyền tụng về sự tích chú Cuội và chị Hằng trên cung trăng.
Nguồn gốc Tết Trung thu ở Trung Quốc còn gắn liền với câu chuyện về nàng Dương Qúy Phi. Nàng là một trong tứ đại mỹ nhân làm nên giai thoại đất nước Trung Hoa bấy giờ. Do có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành mà nàng bị triều thần cho rằng nàng mê hoặc vua Đường Huyền Tông, khiến ông chìm đắm trong tửu sắc bỏ bê triều chính. Đường Huyền Tông buộc phải ban chết cho sủng phi của mình bằng dải lụa trắng để củng cố triều đình trong niềm tiếc thương vô hạn. Niềm thương tiếc khôn nguôi ấy đã làm lay động các tiên nữ trên trời. Vào đêm trăng sáng nhất của mùa thu, vua đã được các tiên nữ đưa lên trời gặp lại Dương Qúy Phi. Sau khi về trần gian ông đặt ra Tết Trung thu để tưởng nhớ đến nàng.
Tại Việt Nam, Tết Trung thu đã trở thành truyền thống xa xưa. Có tài liệu ghi chép lại rằng, Tết Trung thu được tổ chức dưới thời nhà Lý tại kinh thành Thăng Long để nhà vua tạ ơn thần Rồng đã mang mưa tới cho mùa màng bội thu, nhân dân no ấm. Vào ngày này, người ta tổ chức các hoạt động như hội đua thuyền, múa rối nước và rước đèn...
Ý nghĩa Tết Trung Thu
Theo phong tục của người Việt, bố mẹ bày cỗ cho các con để mừng Trung Thu, mua và làm đủ thứ lồng đèn thắp bằng nến để treo trong nhà và để các con rước đèn. Trung Thu cũng là dịp để con cái hiểu được công lao săn sóc của cha mẹ đối với mình một cách cụ thể. Vì thế, tình cảm gia đình lại càng khăng khít thêm.
Mới đầu, Tết Trung Thu là tết của người lớn để thưởng thức cảnh đẹp thiên nhiên, ăn bánh, và uống trà ngắm trăng rằm vào giữa tiết Thu. Sau này, Tết Trung thu trở thành Tết trẻ em là chính. Cũng trong dịp Trung Thu, người ta thường mua bánh trung thu, trà, rượu để cúng tổ tiên, biếu ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè, họ hàng. Trong khi người Trung Quốc hay tổ chức múa lân trong dịp Tết Nguyên Đán, người Việt lại tổ chức múa sư tử hay múa lân trong dịp Tết Trung thu với hình ảnh con Lân tượng trưng cho điềm tốt lành.
Vì sao Tết Trung Thu còn được gọi là Tết Đoàn viên?
Hiện nay, Tết Trung thu tại Việt Nam thường được "định nghĩa" với cái tên thân thuộc là Tết Thiếu nhi, Tết Đoàn viên bởi những ý nghĩa quan trọng mà ngày Trung thu mang lại.
Ngày Tết Trung Thu được tổ chức vào đúng ngày 15 tháng 8 âm lịch, khi mặt trăng tròn và sáng đẹp nhất. Riêng đối với người Việt Nam, ngày xưa, Trung Thu là dịp để tạ ơn Rồng mang mưa tới cho mùa màng bội thu. Theo thời gian, Tết Trung Thu dần trở thành dịp lễ cho trẻ em nô đùa vui chơi, và cũng là dịp để những thành viên trong gia đình quây quần. Cũng chính vì ý nghĩa đó, Tết Trung Thu còn được gọi là Tết Đoàn viên.
Không chỉ vậy, theo phong tục người Việt, vào Tết Trung thu, các gia đình thường chuẩn bị mâm cỗ đủ loại bánh trái dâng lên cúng tổ tiên, những người đã khuất. Sau đó, tất cả các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau cùng phá cỗ trông trăng.
Đây cũng là ngày để con cháu tỏ lòng hiếu kính với ông bà, bố mẹ bằng những món quà, những lời thăm hỏi.
Đối với trẻ em, Trung thu thực sự là ngày Tết Thiếu nhi vì trẻ em khắp các vùng miền trên cả nước được tặng quà Trung thu, được tham gia các hoạt động rước đèn, phá cỗ, xem múa lân, ngắm trăng… vô cùng náo nhiệt.
Thế giới đón Tết Trung thu như thế nào?
Tết trung thu là một phong tục ý nghĩa từ lâu đời không chỉ ở Việt Nam, Trung Quốc mà còn ở các nước trong châu Á khác như:
- Ở Nhật Bản: Ngày nay, người Nhật không còn sử dụng lịch âm lịch, tuy nhiên Tết Trung thu vẫn được tổ chức rầm rộ và được gọi là Lễ ngắm trăng.
- Ở Hàn Quốc: Ngày lễ rằm tháng 8 ở Hàn Quốc có tên Chuseok. Kéo dài trong 3 ngày, là khoảng thời gian mọi người nghỉ ngơi và quanh quần bên gia đình, dù con cái ở xa cũng phải quay về đoàn tụ cùng cha mẹ.
- Ở Thái Lan: Tết Trung thu ở Thái Lan được gọi là “lễ cầu trăng”, tổ chức vào đúng ngày 15/8 âm lịch.
- Ở Malaysia: Người Malaysia cũng thường làm bánh Trung thu trong ngày rằm tháng 8. Ngoài ra, họ cũng thắp đèn lồng trong ngày này. Trong ngày này, người dân cũng tổ chức múa lân, múa sư tử và các hoạt động vui chơi giải trí được yêu thích khác.
- Ở Philippines:Tết Trung thu ở Philippines thường được tổ chức và lưu truyền bởi những người gốc Hoa sinh sống và làm việc tại nước bản địa.
- Ở Campuchia: Lễ hội trông trăng ở Campuchia diễn ra muộn hơn hẳn, thường là vào rằm tháng 10 âm lịch chứ không phải vào 15/8 như các nước khác./.
Tổng hợp
