Với những người có căn mệnh tiên tri, bói toán (được ăn lộc bói) thì họ cần phải mở Phủ bói để các vị Chúa bói gia ân bảo hộ, tăng thêm khả năng bói toán để có thể giúp người. Vậy tam vị chúa bói gồm những ai? Cách mở phủ tam toà Chúa Bói như thế nào? Tamlinh.org xin gửi đến các bạn trong bài viết sau (tất cả chỉ mang tính chất tham khảo vì mỗi thầy mỗi phép).
Tam vị tổ bói là ai? Hiện các ngài được thờ phụng ở đâu?
Mặc dù bây giờ không ai còn hầu hạ các ngài như các vị Tam vị chúa Mường, nhị vị chúa bà nhưng chúng ta không quên về các vị tổ bói vẫn được thờ phụng.
1. Tổ bói đệ Nhất Đá Nhân: Tổ Bói Đệ Nhất (chúa Nhất).
Đền thờ chúa đang được thờ tạm tại chùa Chùa A Nậu (chùa Sệu), thôn Đá Nhân, phường Ninh Khánh, Ninh Bình. Lăng tẩm chúa – Đền Chúa Đã bị phá chỉ còn ba pho Tượng Chúa và nhị vị Vương Cô Được đưa vào chùa.
Bia đá nhà chùa nhặt về mấy đồ tế khí và ba pho tượng cổ Được Thờ tạm. Không có bất cứ một vị Thánh nào của Tứ Phủ có được Bia Đá Ghi là Tiên Chúa. Bà là vị duy nhất được ghi tại tấm bia có chữ Trần Triều Tiên Chúa.
Bà chủ về coi tử vi, tướng mạo và kinh dịch, có xuất thân từ người nước Tống, tên thật là Hoàng Chu Linh – vợ vua Trần Thái Tông hay còn gọi là Huệ Túc phu nhân. Huệ Túc Phu Nhân là một nhân vật góp công không nhỏ trong rất nhiều sự việc quan trọng thời nhà Trần. Bà từng đánh cuộc tử vi thắng thái sư Trần Thủ Độ; từng giúp củng cố tinh thần kháng Nguyên và giúp Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đảm nhiệm chức Quốc Công Tiết Chế; và cũng từng xem số mệnh cho rất nhiều tướng lĩnh con em nhà Trần.
Bấy giờ, sau khi đánh cuộc thắng thái sư, Hoàng Chu Linh xem tử vi gần hết cho mọi người ở trong triều. Lúc này, Trần Tử Đức mới mở lời rằng vợ chồng ông đã hộ tống gia tộc của Hoàng Bính qua 4 ngày về đến Thăng Long mà không biết Hoàng Chu Linh giỏi tử vi đến vậy, nên nhờ cô xem giúp. Ông cho hay mình sinh năm Mậu Tý, tháng 7, ngày 24, giờ Ngọ.
Hoàng Chu Linh bấm ngón tay tính số rồi trầm ngâm không muốn nói, khiến nhiều người sốt ruột. Nhà vua lúc này phải mở lời rằng Trần Tử Đức thống lĩnh ba hiệu bộ binh ở Ngũ Yên, trấn ngự biên cương, vận số liên quan đến an nguy của xã tắc, nên nếu có gì bất thường xin Hoàng Chu Linh đừng giấu. Hoàng Chu Linh đáp rằng: “Thiên cơ bất khả lậu. Khả lậu tổn âm đức. Tuy nhiên đấng chí tôn đã ban chỉ, thần đành viết ra. Xin bệ hạ ban cho thần bút mực.” Rồi Hoàng Chu Linh làm một bài thơ:
Ô hô!
Trung khả hữu nhị,
Nghĩa bất quá tam.
Anh hùng vi đệ nhất.
Sinh vi tướng, tử vi thần.
Vạn thế danh lưu thanh sử,
Nam thiên đại đại tồn chính khí.
Dịch là:
Than ôi!
Trung có thể có hai,
Nghĩa thì chẳng quá ba.
Anh hùng chỉ có một
Sống là tướng, chết thành thần
Vạn thế lưu sử xanh
Trời Nam chính khí mãi trường tồn.
Nhà vua xem xong liền nói: “Điều mà tiểu cô nương nói về Hầu. Có lẽ toàn thể những người hiện diện đều mong ước.” Trần Tử Đức cũng muốn Hoàng Chu Linh xem giúp vợ mình là Bùi Thiệu Hoa, nhưng lại không nhớ giờ sinh. Hoàng Chu Linh qua cung Thê của Tử Đức và quan sát sắc diện xinh đẹp của Thiệu Hoa thì nói rằng:
“Kể ra trong giới nữ lưu, mấy người được như phu nhân. Này nhé, nhan sắc nghiêng thành đổ núi, võ công cao tuyệt đỉnh, văn học uyên bác. Hiện nay phu nhân cùng quân hầu, ngồi trên mình ngựa, trấn ngự biên cương. Hào hùng thay. Sự nghiệp của phu nhân sau này đâu có thua gì công chúa nữ tướng Lê Chân thời Lĩnh Nam.”
Những lời tiên đoán này ai cũng nghĩ là tốt, mà không hiểu hết được ẩn ý, về sau này khi sự việc đã xảy ra rồi thì mọi người mới hoàn toán sáng tỏ.
2. ĐỆ NHỊ TỔ BÓI: Chúa bà Đông Cuông Lê Mại Đại Vương
Đền thờ chúa chính tại đền Đông Cuông, thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.
Nằm ở bờ tả sông Thao, Đền Đông Cuông cách thành phố Yên Bái 55 km, cách trung tâm huyện Văn Yên 15 km về phía Tây Bắc, thuộc xã Đông Cuông, huyện Văn Yên. Đền thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn, thờ các vị thần có công bảo vệ Tổ Quốc, nên các tác giả Đại Nam Nhất Thống Chí ghi là Đền Vệ Quốc và đặc biệt là nhà bác học Lê Quý Đôn thế kỷ XVIII đã xếp đền Đông Cuông vào danh mục “Dấu tích linh thiêng”. Với những giá trị về văn hoá lịch sử, ngày 3/02/2009, Đền Đông Cuông đã đón nhận bằng công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia.
Trên Ngàn Gió Cuốn Rung Cây
Dưới Khe Cá Lội Chim Bay Về Ngàn
Canh Khuya Nguyệt Lặn Sao Tàn
Chiếc Thoi Bán Nguyệt Khoan Khoan Chèo Vào ...
Theo ghi chép của Lê Quý Đôn trong “Kiến văn tiểu lục” và Thần Tích của dòng mo họ Hà coi việc giữ đền, thì ngôi đền Mẫu Đông Cuông ngày nay, trước đây thờ Đông Quang công chúa nổi tiếng anh linh. Đông Quang Công chúa là Lê Thị Kiểm. Bà là vợ của ông Hà Văn Thiên, người Tày Đông Cuông được triều đình giao cho cai quản Đông Cuông. Như vậy, Mẫu Thượng Ngàn nơi đây đã được hình tượng hóa bởi một nhân vật có thật trong lịch sử đó là Đông Quang Công Chúa. Nơi đây, bà Lê Thị Kiểm được hóa thân vào Mẫu Thượng Ngàn. Sử sách truyền lại rằng chiến công của nhiều triều đại Việt Nam có sự phù hộ của Mẫu Thượng Ngàn. Vua Lê Lợi là người đã sắc phong Mẫu Thượng Ngàn là Lê Mại Đại Vương. Như vậy, ở Đông Cuông, Mẫu Thượng ngàn là Lâm Cung Thánh Mẫu vừa là bậc tôi tú anh linh, quyền cao tối thượng vừa gần gũi, bình dị trong hình hài một người vợ, người mẹ trần thế có lai lịch, gốc tích rõ ràng.
Văn Chúa bà Đông Cuông
Anh linh hiển hách Chúa Sơn Trang
Cai quản ba mươi sáu cửa ngàn
Lúc ngự lầu son cùng phủ tía
Khi chơi núi ngọc với non vàng
Gươm thiêng một buổi ra oai phép
Loài giặc Liễu Thăng phút phá tan
Thái tổ Lê triều ban sắc tặng
Danh thơm lừng lẫy khắp Nam bang
Tam quang chiếu bao la thế giới
Vầng nguyệt soi chói lọi nam thiên
Đền thờ phong nguyệt vô biên
Gió thu dìu dặt chuông rền nhặt khoan
Trịnh niềm đan nhớ xưa tích cũ
Chốn lạc châu thuỷ tú sơn tinh
Đông Cuông công chúa giáng sinh
Giáng vào lệnh tộc phúc lành quyền cao
Miền xà thuỷ màn trao dưới trướng
Chúa giáng trần thoang thoảng mùi hương
Hồng hoà sáng khắp bốn phương
Định sinh công chúa ai đương sánh tày
Hằng chải chuốt đêm ngày dưỡng dục
Giá so bằng vàng ngọc nết na
Nhỡn tinh sao đẩu Ngân Hà
Môi son má phấn tóc đà sở vân
Giá thanh tân dịu dàng cách điệu
Đoá phù dung dương liễu nhởn nhơ
Vẻ nào mà chẳng trai lơ
Hoa xuân mới nhú nguyệt thu đương tròn
Giá so bằng kim côn ngọc lệ
Nét đan thanh ai vẽ cho bì
Gồm lo đức tính dung nghi
Giá so Tống Tử sánh bì Tề Khương
Ánh xuân quang tuổi vừa ngoại kỷ
Mãn cõi trần phút đã lên tiên
Thần thông biến hoá vô biên
Phàm trần ai biết phép tiên ẩn hình
Đông Cuông sơn thuỷ hữu tình
Chúa thường trắc giáng hiện hình bách ban
Danh tiên chúa trên ngàn lừng lẫy
Hoá phép màu đã dậy thần linh
Sắc phong thượng đẳng tối linh
Tà thần cũng phục yêu tinh hàng đầu
Khắp đâu đâu nức danh đều biết
Chúa Thượng Ngàn lẫm liệt thần cơ
Tụ Long Bảo Lạc Tam Cờ
Sông Thao sông Cả sông Bờ sông Dâu
Khắp các châu nức danh thần nữ
Tự Lê triều quốc sử còn ghi
Danh thơm Nam Bắc Trung kì
Bảo dân hộ quốc độ trì tứ phương
Sắc Lê Mại Đại Vương trường trị
Đông Cuông từ đích vị danh lam
Chim kêu vượn hót trên ngàn
Tả thời bạch hổ hữu đoàn thanh long
Dòng bích lãng nước trong leo lẻo
Giải Tô giang uốn éo xinh ghê
Thông reo trúc hoạ tứ bề
Đền thờ cao ngất trông về Bắc Kinh
Cảnh thanh tú bên ghềnh trị thuỷ
Chúa giáng trần trấn trị yêu ma
Chúa về trắc giáng điện toà
Khuông phù đệ tử khang ninh thọ trường
VĂN CHÚA ĐÔNG CUÔNG - 2
Tam quang chiếu bao la thế giới
Vầng nguyệt soi chói lọi Nam thiên
Đền thờ phong nguyệt vô biên
Gió thu dìu dặt chuông thiền nhặt khoan
Trịnh niềm đan nhớ xưa tích cũ
Chốn lạc châu thủy tú sơn tình
Đông Cuông công chúa giáng sinh
Giáng vào lệnh tộc phúc lành quyền cao
Điềm xà ủy màn trao dưới trướng
Chúa giáng trần thoang thoảng mùi hương
Hồng hào sáng khắp bốn phương
Đĩnh sinh công chúa ai đương sánh tày
Hằng chải chuốt đêm ngày dưỡng dục
Giá so bằng vàng ngọc nết na
Nhỡn tinh sao đẩu ngân hà
Môi son má phấn tóc đà sở vân
Giáng thanh tân dịu dàng cách điệu
Đóa phù dung dương liễu nhởn nhơ
Vẻ nào mà chẳng trai lơ
Hoa xuân mới nhú nguyệt thu đương tròn
Giá so bằng kim môn ngọc bệ
Nét đan thanh ai vẽ cho in
Gồm lo đức tính dung nghi
Giá so tống tử sánh bì tây khương
Áng xuân sang tuổi vừa ngoại kỷ
Mãn cõi trần phút đã nên tiên
Thần thông biến hóa vô biên
Phàm trần ai biết phép tiên ẩn hình
Đông Cuông sơn thủy hữu tình
Chúa thường trắc giáng hiện hình bách ban
Danh tiên chúa trên ngàn lừng lẫy
Hóa phép màu đã dậy thần oai
Sắc phong thượng đẳng tối linh
Tà thần củng phục yêu tinh hàng đầu
Khắp đâu đâu nức danh đều biết
Chúa thượng ngàn lẫm liệt thần cơ
Tụ long bảo lạc tam cờ
Sông thao sông cả sông bờ sông dâu
Khắp đâu đâu nức danh tiên nữ
Tự lê triều quốc sử còn ghi
Danh thơm nam bắc trung kỳ
Bảo dân hộ quốc độ trì tứ phương
Sắc lê mại đại vương trường trị
Đông Cuông từ đích vị danh lam
Chim kêu vượn hót trên ngàn
Tả thời bạch hổ hữu đoàn thanh long
Dòng bích lãng nước trong leo lẻo
Giải tô giang uốn lượn xinh ghê
Thông reo trúc hóa tứ bề
Đền thờ cao ngất trông về bắc kinh
Cảnh thanh tú trên ghềnh nhị thủy
Chúa giáng trần chính trị yêu ma
Chúa về trắc giáng điện tòa
Khuông phù đệ tử vinh hoa thọ trường
3. TỔ BÓI ĐỆ TAM - Vân Phong động chủ.
Đền thờ chúa tại động Vân Phong, núi Già Lam, thị trấn Tĩnh Túc thuộc huyện Nguyên Bình tỉnh Cao Bằng. Nơi đây có động Già Lam thờ Chúa Bói Then được cho là Tổ của dòng Bói Then của đồng bào Tày Nùng.
Thủa xưa Chúa Then giá ngự trên một tòa sơn trang, cảnh núi rừng xanh ngan ngát, nơi thượng ngàn tụ khí linh thiêng, chúa bà được coi là Tổ Then, trang phục chúa bà thường mặc áo đen chàm vạt ngắn, trang sức thường vận kiềng bạc đen khảm nạm ngọc lam, nơi chúa Then thường ngự trên thạch bàn, ngày ngày chúa tu luyện đến cả quỷ cũng sợ uy linh, một đời làm phúc cứu dân, bao nhiêu nghiệp chướng xoay vần hóa không, hành nghề tạo phúc muôn đời nhớ ơn.
Bà chúa Then tín ngưỡng bản địa thờ thần trên rừng núi, đặc biệt đối dân tộc Nùng thờ chúa Then cũng giống tín ngưỡng thờ các vị chúa sơn trang. Chúa Then hành nghề tạo phúc, nhiều dòng họ thờ gọi Then Then tổ (kế tử truyền tôn), Then có nghĩa khác (thiên binh thiên tướng), vị thần tiên ở cõi trời, đức trốn tổ Linh Quang ảnh hưởng niềm tin đối với con người, chúa Then ở đền giữ gìn qua nhiều dòng họ (đã được bắt pháp) nguồn tín ngưỡng có nhiều nơi thờ chúa Then, chúa Then là vị nhân thần nằm trong tực thờ Tam Tứ Phủ. Ngài có năm sinh năm hóa, con cháu của họ đang hành nghề”.
Đền thờ chúa được ít người biết đến, xin trích một đoạn văn về tổ bói đệ Tam như sau:
Thỉnh mời tiên chúa bói then
Nguyên xưa giá ngự một tòa sơn trang
Vốn xưa sinh Thánh trên ngàn
Vân Phong, Tĩnh Túc tiên nàng giáng sinh
Cao Bằng hiển ứng anh linh
Mán, Mường các bộ phụng tình làm tôi
Cảnh sơn lâm rừng xanh ngan ngát
Cửa thượng ngàn tụ khí trung linh
Có phen biến tướng hiện hình
Chúa bà giáng thế lập nghề hát then
Chúa mặc áo đen chàm vạt ngắn
Kiềng bạc đem khảm nạm ngọc lam
Cao bằng chúa ngự thạch bàn
Tay cầm đàn Tính hát vang núi rừng
Trên rừng cấm ngày ngày tu luyện
Có phép tiên tà quỷ sợ uy
Linh xà hổ phục tâu quỳ
Muôn loài muông thú đều thì phục công
Miền sơn động chúa ngồi đàn hát
Đàn âm dương gọi hồn thế nhân
Một đời làm phúc cứu dân
Bao nhiêu nghiệt chướng xoay vần hóa không
Thổ mán mường đồng thì phục đức
Người tày nùng chúa thì độ cho
Chúa truyền đệ tử chớ lo
Hành nghề tạo phúc muôn đời nhớ ơn
Thường dạo cạnh sơn cùng bích thủy
Chúa băng rừng thăm thú động tiên
Sướng ca một cảnh thiên nhiên
Hai nàng thị nữ khăn miên theo hầu
Vấn khăn chàm tay đeo vòng bạc
Rẽ đường ngôi mườn mượt tóc mây
Hây hây vành nguyệt vơi đầy
Đáng thanh đáng lịch vẻ đầy khuôn trăng
Dáng tiên chúa cô hằng yểu điệu
Bước khoan thai nhẹ gót lên non
Dù cho nước chảy đá mòn
Thương đồng chẳng quản dù còn bao xa
Chúa về đồng muôn nhà kính phục
Nét hây hây mắt tựa sao xa
Chúa tiên linh ứng hay là
Gảy đàn non nước khúc ca chiêu hồn
Cân đàn then âm dương thấu tỏ
Lai giáng về ngọn cỏ chân mây
Hôm nay tụ họp về đây
Về nghe câu hát làm tôi chúa bà
Làm tôi chúa đồng gia hưng thịnh
Để cho đời nức tiếng thơm danh
Rồi mai chọn lấy ngày lành
Đàn tràng thiết lập cung nghinh chúa bà
Mở phủ tam toà chúa bói
Người có nguyện vọng muốn mở Tam Tòa Chúa Bói phải cung thỉnh Quan Thầy chứng giám và hướng dẫn, người muốn mở Phủ bói điều kiện đã là Thanh đồng tức đã lễ Trình đồng rồi hoặc có thể kết hợp với Trình đồng khai phủ với mở phủ Tam Tòa Chúa Bói trong lễ mở phủ, nhưng thông thường làm riêng.
Mở phủ Tam tòa Chúa Bói là một việc làm cúng trình lên các Tiên Chúa có khả năng Tiên tri trong hệ thống Tứ phủ, tuy gọi là Tam tòa nhưng sự thực thì có rất nhiều chúa Bói phải kể đến là Chúa Tây Thiên, Chúa Nguyệt Hồ, Chúa Cao Mại, Chúa Cà Phê, Chúa Mọi Tộc, Chúa Ba Nàng, Chúa Năm phương, nhưng đứng đầu là ba vị Chúa đệ nhất Tây Thiên, Chúa đệ nhị Nguyệt Hồ và Chúa đệ tam Cao Mại, nên người ta gọi là Tam tòa Chúa Bói.
Lễ vật dâng cúng tam toà chúa bói
Lễ vật dâng cúng Tam tòa Chúa bói khá cầu kì với những màu sắc đẹp mắt:
- Ba bộ nón hài quạt của Chúa.
- Một chĩnh nước có nắp màu xanh.
- Ba đĩa bánh với mỗi đĩa gồm: bánh trưng, bánh dầy, bánh gai, bánh cốm, bánh phu thê.
- Ba Quạt, 3 khăn, 3 gương, 3 lược, 3 thoi chỉ, 3 kim khâu, 3 con dao, 3 cái kéo, 3 miếng trầu, 3 hũ ngũ cốc, 3 quả trứng chín, 3 quả trứng sống, 3 đồng tiền dương. (nếu có điều kiện thì 12, hoặc 36).
Nếu mở Tam Tòa Chúa Bói cùng Mở phủ trình đồng thì sẽ cúng các khoa Tứ phủ Trình đồng, Khoa Tam tòa Chúa Bói nếu mở phủ bói riêng thì có thể cúng khoa Thánh Mẫu và Tam Tòa Chúa Bói, ngoài ra có thể cúng thêm Trần triều, Sơn Trang, Ngũ Hổ, tùy khoa nghi.
Nghi lễ & ý nghĩa mở phủ tam toà chúa bói
Trong vấn hầu đồng mở Phủ Bói, ba giá chúa sẽ về chứng nón hài và chỉ chúa Nguyệt Hồ mới mở khai chĩnh cho Thanh đồng.
Thông thường đàn mở phủ Bói có 3 giá Chúa ngự về, có khi nhiều hơn, Giá chúa sẽ chứng mâm nón hài tương ứng với màu áo của mình, sau đó dải cầu từ trên ban có để Tam tòa Chúa Bói tới đầu của Thanh đồng, sau đó cấp thực ban ngân cho Thanh đồng giống như khi mở phủ trình đồng, nếu là chúa Nguyệt Hồ thì khai chĩnh và ban nước cho Đồng, lấy một chút nước tưới tẩm lên đầu cho Đồng và cây phủ Bói. Sau khi an tọa, Pháp sự tấu đối, Chúa phê vào sổ chữ “Chuẩn thuận” và đóng triện vào.
Người mở phủ Bói là người đã trực tiếp hiệp thông với Tam Tòa Chúa Bói và các vị Chúa Bói khác, nên họ có thể nguyện cầu, và nhờ uy lực của các Chúa gia ân bảo hộ, khai quang trí tuệ mình, cho mình được hoàn thành tốt bản nguyện thông tri âm dương, chăm chỉ học hành chuyển hóa để có thể soi đâu sáng đấy, thông suốt nhiều sự của thiên hạ, để có thể nhắn nhủ, khuyên dưỡng trần gian, chăm tu tích công đức, chuyển hóa điều ác làm việc lành.
Người làm lễ Tam tòa Chúa bói cũng để tạ ơn Tiên chúa đã linh tính mách bảo Thanh đồng trong cuộc sống cũng như trong công việc, giúp Thanh đồng thoát ách khỏi nạn, hưởng nhiều sự lợi ích.
Tamlinh.org (tổng hợp)
