Ông Hoàng Bảy là con đức vua cha, theo lệnh vua ông giáng trần trở thành con trai thứ 7 trong gia đình triều Nguyễn cuối thời Lê.
Ai mà hiếu thuận thảo hiền
Tu nhân tích đức Ông Bảy chép biên cho thọ trường
Vào triều Lê Cảnh Hưng...
Trên vùng biên giới phía bắc giặc giã biên cương quấy đảo, triều đình cử ông lên trấn thủ Quy Hóa. Ông dẫn quân đánh đuổi giặc cỏ, xây dựng căn cứ tại Bảo Hà. Tại đây ông cùng các danh tướng, thổ ty, tù trưởng rèn quân luyện sỹ giải phóng vùng Lào Cai, Yên Bái.
Sau đó giặc Trung Quốc tràn sang cướp bóc, đốt phá. Triều đình cử ông lên đánh đuổi quân giặc và trấn giữ vùng Bảo Hà. Sau này trong một trận đánh không cân sức ông bị giặc bắt, chúng tra tấn hành hạ ông nhưng ông một lòng kiên trung anh dũng, giặc giết ông vứt thi thể ông xuống sông. Thi thể ông trôi dọc sông Hồng đến Trái Hút Bảo Hà thì dừng lại. Sau này khi hiển linh hóa Thánh ông được trao quyền trấn giữ Lào Cai, ngự trong dinh Bảo Hà, lúc này ông nổi tiếng không chỉ giỏi kiếm cung mà còn ăn chơi phong nhã. Khi thanh nhàn ông ngả bàn đèn, thưởng trà Long Tỉnh, chơi tổ tôm, tam cúc ... .
Nức tiếng sơn lâm Ông Bảy lừng cõi Việt.
Ông cứu nhân độ thế phúc đẳng hà sa.
Dù ai bệnh nạn khó qua,
Thành tâm kêu tấu Ông đà độ cho,
Ông độ cho tai qua nạn khỏi,
Ông cứu cho người thoát khỏi trầm luân,
Ông từ bi cải dữ thành lành.
Chọn người nữ tú nam thanh chấm đồng,
Kẻ xuôi ngược dưới sông trên bộ,
Ai khẩn cầu Ông tế độ tai qua.
Hoàng về trắc giáng điện toà,
Hộ trì đệ tử nhà nhà bình an.
Lúc nào bên cạnh ông cũng có 12 tiên nữ đi theo hầu.
Ông thường khuyên bảo nhân dân ăn ở có nhân đức, tu dưỡng bản thân. Vua Minh Mạng sắc tặng ông danh hiệu "Trấn An Hiển Liệt", rồi Thần Vệ Quốc. Ngày 7/7 và 17/7 là ngày tiệc của ông.
Chốn ăn chơi ông Bảy đủ mùi lịch sự
Đôi quạt tàu tố nữ dâng ông
Dâng ông đệm gấm khăn hồng
Đèn lồng cánh phượng dâng Ông Bảo Hà
Hoàng hoa tửu đàn ca thu nguyệt
Bạch tuyết chi tiễn biệt động tiên
Mùa hè dạo cảnh giang biên
Mùa xuân du ngoạn chơi miền cỏ hoa
Ông là một trong các thánh Hoàng thường ngự đồng. Khi ngự đồng ông mặc áo tím, đeo hai mạng chéo, đầu đội khăn xếp thắt nét tím. Ngự đồng dung nhan tỏa ra nét anh tú, hào hoa phong nhã. Ngự đồng ông làm lễ tấu hương, khai quang và vác đôi hèo đi làm việc Thánh, ông thường tung hèo để chấm đồng. Khi người nào đó bị ông ném hèo thì người đó phải ra trình đồng.
Dâng cúng ông thuốc phiện, bàn đèn
Quan Hoàng tối tú anh linh
Sao để dân tình nhiều kẻ u mê
Suốt ngày xin lộc lô đề
Sáng ra một chỉ chiều về tám cây
Cho nên họ đắm họ say
Vì thế họ lại hay lên quấy Hoàng
Đường đường là đấng minh quân
Mà Hoàng lại bị muôn dân hiểu lầm
Thói hư tật xấu cõi trần
Họ đem khoác cả vào thân quan Hoàng
Thế là Hoàng mắc nghiệp oan
Lòng thành cầu khẩn quan Hoàng thứ tha
Bách gia trăm họ gần xa
Phải nên ghi nhớ Hoàng là minh quân.
Hiện nay có một số người hiểu ông là một người ăn chơi, cờ bạc, hút sách nên họ lên đó cúng ông thuốc phiện, xin ông số đề cờ bạc. Đó là một suy nghĩ sai lầm và không nhân văn.
Ông Bảy là vị tướng trong lịch sử, Ông có công lao to lớn đối với dân tộc đặc biệt là người dân Bảo Hà nên nhân dân tôn thờ ông là một vị thần vệ quốc, một vị anh hùng hi sinh để bảo vệ đất nước, người dân nhớ ơn nên kính ngưỡng và tôn thờ.
Còn việc cúng thuốc phiện, xưa kia vùng Lào Cai trồng rất nhiều thuốc phiện, Người dân nơi đó hút thuốc phiện như một trò tiêu khiển, ông Bảy thường hút cùng các tù trưởng, trưởng bản để hòa cùng cộng đồng, đồng điệu cùng người bản xứ để bàn kế đánh giặc. Sau này khi ông thác hóa dân thường mang thuốc phiện lên đền cúng.
Đã nên đấng cầm cân nảy mực
Ông lấy chữ tội và chữ phúc để mà cân
Đừng có ai khoe trọn vẹn muôn phần
Cây đức mà đã mất ông Bảy cầm cân sao cho bằng
Ngày đó thuốc phiện phổ biến như thú chơi của những người giàu. Chứ không phải là hút để nghiện ngập như quan điểm bây giờ. Sau này khi nhà nước cấm thuốc phiện thì việc cúng thuốc phiện lại được những con buôn lợi dụng. Thánh Hoàng là một vị anh hùng, một thần vệ quốc, một con người hiển thánh thì việc con người vi phạm pháp luật để cầu cúng thể hiện sự thiếu tôn trọng với ngài. Đến với ngài để tìm thấy một đức tính kiên trung, một tấm lòng nghĩa khí, một con người tài đức nhân nghĩa chứ không phải đến đó xin buôn lậu, xin nghiện ngập.
Rồi còn nhũng người lên đó xin đề đóm, xin cờ bạc.
Ngài chơi tổ tôm, xóc đĩa như những thú chơi thanh tao của những bậc hào hoa phong nhã xưa kia. Ngài chơi để giải trí, để làm thú vui chứ không phải để sát phạt, để vi phạm pháp luật như những người bây giờ hiểu.
Một con người hiển Thánh, đó là một con đại diện của những điều tốt đẹp, của những giá trị nhân văn và nhân nghĩa. Của những điều thiện trong cuộc đời, việc gán cho Hoàng những tệ nạn xã hội là hành vi của những người không hiểu biết.
Ai lên trái hút Bảo Hà
Đền thờ ông Bẩy đó là cảnh tiên
Quan hoàng Bảy độ trì ban phước
Thượng đẳng thần đã được sắc phong
Quyền cai tam phủ công đồng
Quyền Hoàng cai quản thanh đồng bốn phương.
Kính mừng khánh tiệc cung chủ Bảo hà quan Hoàng Bẩy.
Tamlinh.org
(Sao chép, chia sẻ vui lòng trích dẫn link từ website. Cám ơn các bạn)