Bản chầu văn ông Hoàng Bảy Bảo Hà là một trong những bản chầu văn hay nhất, cũng gắn liền với các giá hầu ông Hoàng Bảy linh thiêng. Vậy lời chi tiết cho bản hát văn giá chầu ông Hoàng Bảy như thế nào?
Thực hành tín ngưỡng: Hầu giá quan hoàng Bảy Bảo Hà (Đồng thầy Phạm Thị Mùi - Quảng Ninh)
Hát văn là gì?
Hát văn, hát chầu văn hay còn gọi là hát bóng, là một trong 360 làn điệu chèo cổ của Việt Nam. Đây là hình thức hát nghi lễ gắn liền với các cung hầu đồng của tín ngưỡng thờ Tứ phủ (Đạo Mẫu) và tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần… Bằng cách sử dụng âm nhạc chứa đựng yếu tố tâm linh với các lời ca chau chuốt, nghiêm trang, hát chầu văn mang đậm ý nghĩa điển hình của tín ngưỡng dân gian Việt.
Hát văn giá hầu ông Hoàng Bảy
Giá Ông Hoàng Bảy hay về ngự trong các buổi hầu đồng, bài hát văn về Ông trở nên nổi tiếng và phổ biến. Tuy nhiên, mỗi thanh đồng lại có cách hát và lời văn khác nhau (gọi là tính dị bản trong dân gian) về các câu văn giá chầu Ông Hoàng Bảy. Dù lời bài hát như thế nào cũng đều nói về đức hy sinh cao cả của Ông vì sự bình yên bờ cõi nước Việt và sự no ấm của muôn dân trăm họ.
Dưới đây xin trích một vài khúc hát trong giá chầu ông Hoàng Bảy:
Cờn:
Gương núi ngọc i a quanh đền chim hót
Trước sân đền trúc mọc thấp cao, giữa đêm thanh ông ngắm cảnh chơi vườn đào i i i
Đêm thanh ngắm cảnh vườn đào
Vầng trăng văng vẳng tuyết ba sao giữa trời
Đền Bảo Hà là nơi thánh tích i i i
Ông Bảy Hoàng thực đích trung quân
Sinh thời ông làm tướng trung thần i i i
Thơ:
Tuyết trắng trăng trong hoa thơm gió mát
Mượn khúc cung đàn câu hát gợi hồn thơ
Như hương xưa tuyết cũ mây mờ
Trí bay bống tấm thân vàng không nghĩ tới
Trong vũ trụ rộng không thế giới
Giấc mơ màng chốn ấy bồng lai
Cảnh thu nhàn tùng, cúc, trúc, mai
Nơi tỉnh tịch thú riêng người thiết thú
Nâng chén rượu ngâm câu thơ cổ
Phải chăng hồn Lỹ Đỗ còn đây
Gió hiu hiu ngọn cỏ cành cây
Nâng tiếc hạc đuổi tầng mây đưa tiễn hạc
Ông Bảy là con vua Thượng Đế đức vua cha
Ông dáng tại Sơn Lâm chấn Bảo Hà
Vẻ mặt đường đường tươi nét ngọc
Dung nhi tươi tốt khác nào hoa
Khi vui cung kiếm, khi đèn sách
Nhã thú nhã viên lúc ẩm trà, say phú say thơ
Ông Hoàng Bảy người ngồi say hơi thuốc
Ông say nợ tang bồng tỉnh lại say
Hoàng nhắn ai lên đất Bảo Hà
Thơ tổ tôm:
Nay cảnh thanh nhàn ông ngồi giá ngự
Ngự về đồng ông lại dự hội tổ tôm
Màn hoa chắn gió đông nồm, tiên rồng bóng quế chiều hôm ông đánh bài
Bóng Ông Bảy ngồi khoan thai cách điệu, trên sập công đồng các ghế trải chiếu thông
Hương sông gấm vóc áo quần, dang tay châu báu, ông lấy kim ngân để đánh bài
Tiến tư khố, tam khôi nhất kính tứ thập hồng, bạch định chi chi
Tôm lèo bách thủ gà lỳ, bí tứ xuyên lục đức gò Hoàng cũng chơi
Xoay bài chuyển giữa nhạc âm, dung xênh hạc cũ thoảng cũng vượt qua, lên thiên đình vui cùng tiên nữ, về trần gian cùng dự phi cung
Bạch thủ ù chi mới hội đầu, bát thông bạch thủ ù chi, hai lèo tám đỏ lại thêm cả chì
Các cô tiên nàng, mừng rõ hò reo, hội sau lại thông bách định có cả chì, có cả tôm.
Có đĩa vàng, bát ngọc bày ra, bạn tiên trải chiếu bày ra tức thời
Người phàm tâm tả hữu hồ lỳ, ngự vui sóc đĩa bốn bề các ghế xốn xang
Nghe tiếng tiền trong đĩa rào rào, ông Bảy bán chẵn có ghế nào dám vào cân
Ông thương họ trần thì ông cho phúc, cho phần, mở ra lại sấp mười phân có vẹn mười
Một quan giam lại thành hai, ván sau gấp bốn ông Bảy thắng hoài như chơi
Người trần gian khát nước tứ tung, rủ nhau đánh chẵn lẻ ở trên mặt bàn
Tiền tiền, bạc bạc dư muôn, biết đâu lúc đen đỏ thiệt hơn thế nào
Bỗng cơn đen như gió thổi ào ào, năm canh ông Hoàng Bảy chút hết cả kho ngân hàng vào cho cung văn
Thập nhị tiên đàn lạy ông Bảy sai, thập nhị các cố tiên nàng, nghênh đón rước ông Bảy về Bảo Hà tôi tấu đối việc quan.
Bài khác:
Dọc:
Trên Bảo Hà chốn ấy phong quang
Man di các quận tấu trạng hàng đầu
Bắc Nam đội xứ vào ra.
Đồn rằng ông Hoàng Bảy – trên đất Bảo Hà tối linh
Khách hữu tình đèn nhanh tiến cúng
Thuốc lá trà thơm bạch cống dâng ông
Dâng hầu ông móc bạc tiêm vàng
Dang khay văn mộc – Ông Bảy vẻ vang hay là
Tẩu tiêm hương tre ngà yến bạc
Ngọn đèn pha lê lác đác điểm hoa
Chè tàu, thuốc phiện dâng ra.
Rượu sen, rượu cúc các cô hằng nga khuyên mời
Chốn ăn chơi ông Bảy đủ mùi lịch sự
Đôi quạt tàu tố nữ dâng ông
Dâng hầu ông đệm gấm khăn hồng….
Đèn lồng cánh phượng dâng Bảo Hà
Hoàng hoa tửu đàn ca thu nguyệt.
Bạch tuyết chi tiễn biệt động tiên
Mùa hè dạo cảnh giang biên
Mùa xuân du ngoạn chơi miền cỏ hoa
Hát sai:
Thỉnh bóng ông Hoàng hôm nay
Thính bỏng ông Hoàng, đèn nhanh khuya sớm
Sớm hôm phụng thờ, trong kinh có chữ nam mô
Thơ dâng trà:
Phong hoa Tuyết nguyệt đượm mùi
Dâng câu Tiên Bảo chuốc lời chuốc lời gia phong chuốc chén ô long
Gối thêu hoa che ngà yếm bạc
Phụng thuốc lào, ngọn đèn pha lê
Khay văn mộc chén hổ phách các cô pha trà liên tử
Tâm chuốc chén ô long hội quần tiên dâng chén mời i i i i a
Pha chén khuyên mời trà ô long
Mẫu đơn long đỉnh lúc thừ nhàn ngài hiến vui i i i i
Trà hồng hồng trà
Ba chén khuyên mời thanh lương mỹ vị ngọt bùi kỳ chân
Hiến đủ tam tuần trà ô long
Độ cho các chư đệ tử
Ở khắp xa gần đều được hơn xưa
Phú:
Trần ai tri kỷ
Khách tài tình hộ dễ mấy ai hay
Kiếp nhân sinh tháng tháng ngày ngày
Say cũng lụy, mà không say cũng lụy
Thủa trời đất ông hoàng Bảy dọc ngang ngang dọc
Trí anh hùng hun đúc trí càn khôn
Xông pha trăm trận da không sờn
Thu trời đất mở kho tàng vô tận
Vừa gặp lúc thiên khai thái vận
Chén trà thơm quan xin nhấp đôi tuần
Nào là tài tử khách chi nhân
Cho bõ lúc hẹn hò non nước
Thơ:
Trụ hoạch quân cơ tạng đắc nhàn nung gan thành sắt
Quan hoàng Bảy luyện tuyên đan
Vi vu sáo trúc trời mây khói
Kỳ cục thâu canh đất nổi hoàng
Tuệ nhật sáng soi lòng dũng kiệt
Cương thường gánh nặng ông Hoàng Bảy dạ sắt son
Đượm mùi phong nguyệt nước non
Say mê quốc túy quốc hồn xưa nay
Phù dung ơi nàng hiện đâu đây
Dường như ngọn cỏ cành cây la đà
Hay còn tiếc nguyệt thương hoa
Mau mau tiêm thuốc pha trà rước ông Hoàng Bảy xơi
Thơ:
Trên Bảo Hà có lắm cảnh vui thay
Ông Hoàng Bảy vui với phù dung, với cây cỏ
Tuyết nguyệt phong hoa hoàng lấy thơ làm bạn
Cầm kỳ thi tửu thú vui vầy,
Khi vui cùng kiếm khi đàn hát
Lúc ngắm xem hoa lúc ấm trà
Trà tàu thuốc lá Hoàng ưa thích
Thuốc cống kẹo xìu lúc thảnh thơi
Ông Hoàng Bảy là con vua thượng đế đức vua cha
Ngài dáng tại sơn lâm, chốn Bảo Hà diện mạo hồng hào
Tươi vẻ ngọc, dung nhi tươi tốt khác nào hoa
Say phú say thơ say đàn hát
Ông say nợ tang bồng
Tỉnh lại say
Lúc tỉnh lúc say Hoàng đố ai biết được
Tang bồng hồ thủy một ngày phong lưu
Hát nhịp 1:
Hoàng nhắn ai lên đất Bảo Hà
Nếm mùi phong nguyệt í i ì i
Đó là tiên cảnh thần tiên
Xáng ô xáng ô lưu phàm
Ố tiên thần tiên trên Bảo Hà
Cỏ cùng cây đua chen hoa lá í i ì i
Ố ngần lần ngần hoa đào năm ngoái
Mười phần còn kém ông xa
Xáng ô xáng ô lưu phàm
Ố xang còn kém xa ông mười phần
Ba gian nhà lá í i ì i
Rêu cùng phù rêu vì đường ông đi trấm lính
Tình cờ ông Bảy gặp tiên
Xáng ô xáng ô lưu phàm
Ố tiên gặp tiêng ông tình cờ
Ông Bảy giang tay mở khóa í i ì i đào động đào
Người trần phàm xưa nay độ thế í i ì i
Theo hầu ông Bảy thần tiên
Xáng ô xáng ô lưu phàm
Ố tiên gặp tiên ông đưa vào
Ông Bảy khuyên ai giữ trọn đạo làm người
Đã đi lễ phật lấy chữ di đà hơn cả
Ông mới hỏi qua quan Nam Tài cùng quan Bắc Đẩu
Chốn trần gian lão ấu chép biên
Ai mà hiếu thuận thảo hiền
Tu nhân tích đức ông Bảy chép biên rõ ràng
Ông nói rằng:
Còn những kẻ ngang tàn bạo ngược
Chỉ hại người thì chẳng trước thì sau
Nỗi lầm ông xá chi đâu
Sở nguyện như ý, sở cầu tòng tâm
Đâng anh minh soi đời vời vợi
Ai mất chữ tâm thì tội phải mang
Lưới trời ở khắp bốn phương
Chữ tâm đã mất khôn lường thoát thân
Đã nên đấng cầm cân nảy mực
Lấy chữ tội, chữ phúc mà cân
Đừng ai khoe trọn vẹn muôn phần
Chữ đức đã kén cân sao cho bằng
Ông Bảy khuyên rằng
Đừng khinh những kẻ bần hàn
Cây đức tươi tốt vẻ vang sau này
Nghe ông Bảy ra:
Ông cho nước tiên tẩy sạch bụi trần
Thanh cao rồi lại mươi phần thanh cao
Chữ cương thường treo cao giáng ngọc
Chữ công dung tu đức ông Bảy khuyên ghi
Đệ tử con nay khấn vái tâu quỳ
Bảo Hà có ông Hoàng Bảy độ trì chứng minh
Văn đánh bài:
Cảnh non bồng tiên ông giá ngự
Giá về đồng ngự hội tổ tôm
Màn hoa chắn gió đông nồm
Thiên rồng bóng quê chiều hôm đánh bài
Tiên tứ cố tam khôi nhất kính
Tứ thập hồng bạch định chi chi
Tôm lèo bạch thủ gà lì
Bí tứ xuyên lục nước gò cũng chơi
Ngã giá chia bài các bạn tiên
Xuống hai dịch một ghế nào dám chơi
Cây thất văn đen xạm đen xì
Cùng cây tam sách cho vào bí tôm
Bạch thủ ù chi mới hội đầu
Hai lèo tám đỏ lại thêm cả chì
Các cô tiên nàng mừng rỡ hò reo
Hội sau thông bạch định có cả chì cả tôm
Tiền tiền bạc bạc dư muôn
Biết đầu đen đỏ thiệt hơn thế nào
Cơn đen như gió thổi ào
Tiền trần trút sạch cả vào ghế cho ông
Thập nhị tiên nàng
Ông Bảy hành sai thập nhị các cô tiên nàng
Cô nào việc đấy sửa sang đi theo hầu
Cô cả pha nước trà tàu
Ông Bảy vừa ý gật đầu ban khen
Cô nàng đòi dâng bộ khai đèn
Xe ngà, điện sứ móc tiên cũng bằng vàng
Cô nàng ba Dâng hộp thuốc ngang
Thế là hợp ý ông Bảy Hoàng trên đất sơn lâm
Cô nàng tư đốt đỉnh nhanh trầm
Ngọn đèn khêu tỏ tay cô cầm móc tiên
Cô nàng năm: Dâng hộp bánh nguyên
Kẹo sìu thuốc cống cảnh tiên ai bì
Cô nàng sáu: Tính nết nhu mì
Dáng ông một con ngựa xám để ông đi chấm đồng
Cô nàng bảy: Nảy khúc đàn thông
Đêm ngày hầu trong cung ông Bảo Hà
Cô nàng tám: dâng chiếc quạt ngà
Đôi tay yểu điệu, thật là khéo thay
Cô nàng chín yểu điệu ai tày
Hai tay dâng một đôi giày hầu ông
Cô nàng mười: Thắt đáy lưng ong
Canh ba giờ Tý cầm chiếc đèn lồng cô bước ra
Cô mười một: Quạt nước pha trà
Ấm tiên bình ngọc đôi tay ngà cô dâng lên
Cô mười hai: Mua lượn xinh tiền
Mười hai các cô tố nữ hầu giá đôi bên ông rõ ràng
Bát vạn hùng binh lệnh ông Bảy truyền
Bát vạn hùng binh kiệu vàng đón rước
Ông về Bảo Hà tấu đối việc quan.
Bài khác:
Bắc - Nam đôi xứ vào ra
Thỉnh mời Ông Hoàng Bẩy Bảo Hà tối linh ...
Gió nam thoảng hương bay ngào ngạt
Bóng ác tà đã gác non tây .
Trăng in mặt nước vơi đầy
Bảo Hà cổ tích xưa nay còn truyền
Quan Hoàng Bẩy trấn miền Bắc địa
Hợp binh hùng lục thủy Thao giang
Quân cơ mưu lược luận bàn
Doanh trung thường có 2 Hoàng vào ra
Quan Hoàng Bẩy Bảo Hà chính vị
Cùng vs tướng công Đệ nhị Hoàng Đôi
Can qua dâu bể biển trời
Anh hùng xưa đã ra người thần tiên
Dân ghi nhớ lập đền phụng sự
Thổ - Mán - Mường cung nữ dâng hoa
Thú vui điếu khách bàn trà
Phong lưu thuốc cống Bảo Hà dâng Ông
Hoàng hoa tựu khăn hồng gối xếp
Ngự tính tình phong nguyệt hoạ ca
Nhắn ai lên đất Bả Hà
Nếm mùi phong nguyệt ấy là thần tiên
Cõi Bắc địa còn truyền cổ tích
Ông Bẩy Hoàng thực đích trung quân
Sinh thời làm tướng trung thần
Kinh , Nùng , Mán , Thổ , muôn dân đảo cầu
Hương núi ngọc quanh đồi chim hót
Trước sân Đền trúc mọc thấp cao
Đêm xuân ngoạn cảnh vườn đào
Ánh trăng vằng vặc , ba sao giữa trời
Đền Bảo Hà là nơi thắng tích
Ông Bẩy Hoàng thực đích trung quân
Sinh thời làm tướng trung thần
Tấc lòng yêu nước thương dân hãy còn
Dẫu bể cạn non mòn cũng quyết
Thử ra tài cho biết oai danh
Bao phen chiến lược tung hoành
Định an xã tắc đề binh cõi ngoài
Đất Lào Cai là nơi dụng võ
Quyết ra tài đội ngũ tiến công
Biên cương súng nổ đùng đùng
Sa trường xương máu núi sông chẳng nể
Đem quân về thất khê trấn thủ
Đền Bảo Hà lạc thú huê viên
Mãn tuần , chiếu triệu hồi thiên
...
Hôm nay thỉnh bóng Hoàng về
Sớm hôm sương khói Hoàng liền độ cho
Chân kinh có chữ " Nam Mô "
...
Nào là các ả tiên nga
Nào cô tiêm thuốc pha trà mời Ông
Quần tiên các cô chuốc chén Ô - long
Tay cầm bình ngọc các bạn tiên dâng chén vàng
Trà Ô - long hiến thượng kim bàn
Mẫu đơn long tỉnh thừa nàn hiến vui
Tay tiên các cô chuốc chén khuyên mời
Trà sen , rượu cúc dâng mời rước Ông Bẩy xơi
Khói thuốc bay thơm ngát 4 phương trời
Hút dăm 3 điếu Ngự vui lúc thanh nhàn
Cô tiến dâng nghiên mực bằng vàng
Cô dâng bút ngọc để Ông Bẩy Hoàng đề thơ
...
Trụ hoạch quân cơ dạ chẳng nhàn
Nung gang thành sắt luyện tiên đan
Vi vu sáo trúc trời mây khói
Kỳ cục thâu canh đất lại hoàn
Tuệ nhật sáng soi lòng dũng kiệt
Cương thường nặng gánh dạ sắt son
Ấy mùi phonh nguyệt là thế thế
Dục ả phù dung quốc gọi hồn
...
Trên Bảo Hà có lắm cảnh vui thay
Ông Bẩy vui vs phù dung vs cỏ cây
Tuyết nguyệt phong sươnga Hoàng lấy hoa làm bạn
Cầm kỳ thi tửu thú vui đầy
Lúc tỉnh lúc say Hoàng đố ai biết được
Hương thơm khói toả tít trời mây
Ông Bẩy là con Vua Thượng đế Đức Vua Cha
Ông giáng tại Sơn lâm trấn Bảo Hà
Diện mạo hồng hào tươi vẻ ngọc
Nhung y tươi tốt Ông Bẩy đẹp khác hào hoa
Khi vui cung kiếm , khi đàn hát
Nhã thú nha yên lúc ấm trà
Nức tiếng sơn lâm Ông Bẩy lừng cõi Việt
Ông đ cứu nhân độ thế phúc đẳng hà sa
Dù ai bệnh nạn khó qua
Thành tâm kêu tấu ông đà độ cho
Ông độ cho tai qua nạn khỏi
Ông cứu cho người thoát khỏi trầm luân
Ông từ bi cải dữ thành lành
Chọn người nữ tú nam thanh chấm đồng
Kẻ xuôi ngược dưới sông trên bộ
Ai khẩn cầu Ông tế độ tai qua
Hoàng về trắc giáng điện toà
Hộ trì đệ tử nhà nhà bình an
Khi vui cùng sáo trúc cung đàn
Khi xem hoa nở say ngàn cỏ hoa
Ông say thơ , say phú , say điệu hát
Say nợ tang bồng , ông Bẩy tỉnh lại say
Người phàm trần hồ dễ mấy ai hay
Tang bồng tri kỷ Ông Bẩy hẹn có ngày
Các ghế Ông Bẩy được vinh hoa
...
Hoàng nhắn ai lên đất Bảo Hà
Nếm mùi phong nguyệt ấy là thần tiên
Cỏ cùng cây hoa lá tần ngần
Hoa đào năm ngoái mười phần kém xa
Xanh xanh toà đá phủ rêu
Ai mà dầy phúc được theo Ông Bẩy Bảo Hà
Khen ai khéo đúc non xanh
Phàm trần hồ dễ được lên cung Quảng Hàn
Lâng lâng mở khoá động đào
Tu nhân tích đức Ông Bẩy cho vào quỳnh tiên
Tamlinh.org (Tổng hợp)
