Cô Bơ (cô Ba Thoải Cung) là vị Thánh cô nổi tiếng trong Tứ phủ thánh cô. Cô thường về ban lộc tình duyên, lộc chữa bệnh. Vậy bản văn thỉnh cô Bơ đầy đủ như thế nào? Cách hát văn cô Bơ theo lối cổ? ... Hãy cùng Tamlinh.org nghe và tìm hiểu
Hát văn cổ là gì?
Hát văn cổ là một thể thức hát văn theo lối cổ truyền được gọi tắt là hát văn cổ. Hát văn cổ hay còn gọi là chầu văn cổ hay hát chầu văn được chia ra làm ba hình thức chính là Hát văn thờ, Hát văn thi, Hát văn hầu.
Hát văn thờ được sử dụng nhiều trong các ngày lễ, buổi lễ trọng đại tại các đền phủ. Còn hát văn hầu là hình thức hát chầu văn được dùng trong các vấn hầu đồng.
Hát văn thờ là một trong những hình thức hát văn khó nhất của của Hát chầu văn, Chầu văn cổ hay hát văn cổ.
Xem thêm: Đi lễ cô Bơ cần chuẩn bị những gì?
Hát Văn Cổ - Văn Cô Bơ do nghệ nhân Hoàng Trọng Kha và Phạm Quang Đạt trình bày
Bản chầu văn cổ Cô Bơ Bông ( Cô Ba Bông ) được ghi âm vào những năm thuộc thập niên 90 của thế kỷ trước tại Đền Dâu phố Hàng Quạt - Hà Nội. Có thể nói đây làm một bản Hát Chầu văn lối cổ từ lời hát văn cho đến cách trình bày, thể hiện.
Hiện nay lão nghệ nhân Phạm Quang Đạt-nguyên là trưởng cung văn đền Dâu-64 Hàng Quạt, cụ đã mất vào năm 2004. Còn lão nghệ nhân Hoàng Trọng Kha hiện đã ngoài 97 tuổi. Hiện nay cụ vẫn chấp pháp sự tại Phủ Tây Hồ.
Lão nghệ nhân Hoàng Trọng Kha là cây đại thụ trọng làng hát Chầu Văn Cổ của Việt Nam. Cụ còn lưu giữ được rất nhiều làn điệu hát văn lối cổ cũng như tư liệu hán nôm về hát chầu văn. Cụ Hoàng Trọng Kha là cung văn cùng thế hệ với nghệ nhân Phạm Văn Khiêm, Nguyễn Văn Tuất, Cụ Sinh Con, cụ Vĩnh, bà giáo Cẩn,...Những buổi truyền dạy hát văn, dạy đàn nguyệt của nghệ nhân Hoàng Trọng Kha được rất nhiều cung trẻ yêu thích.
Là những cung văn kế cận, các nghệ nhân Lương Trọng Quỳnh, Đinh Công Mạnh, Thanh Long, Văn Chung, Khắc Tư, Hà Vinh,... được thừa hưởng từ các tiền bối những ngón đàn nguyệt, điệu hát văn cổ ngọt ngào, sâu sắc.
Những tư liệu hát văn cổ của các cụ để lại cùng những đóng góp của cụ đối với nghệ thuật hát chầu văn Việt Nam là vô cùng to lớn
Hát Văn Cổ Cô Bơ Bông nghệ nhân Chu Đức Duyệt trình bày
Cố lão nghệ nhân Chu Đức Duyệt nguyên là trưởng cung văn đền Hàng Bạc phố Hàng Bạc thành phố Hà Nội. Cụ hiện có người con trai là Chu Đức Bằng vẫn đang theo nghiệp cầm ca chúc Thánh. Sinh thời thì mọi người thường gọi cụ với cái tên thân thiện là cụ Duyệt Hàng Bạc. Với giọng hát chân phương, mộc mạc và lối hát văn cổ kính cụ được rất nhiều người mời hát trong các khóa lễ hầu bóng.
Hôm nay Tamlinh.org đăng bản văn Cô Bơ Bông là một bản văn chầu cổ được rất nhiều người thể hiện rồi, nhưng lần này là tư liệu để lại của cố nghệ nhân. Một bản hát văn cổ được thể hiện theo lối hát văn cổ bản, linh thiêng hương khói.
Hát Văn Cổ Cô Bơ Bông do nghệ nhân Cụ Vĩnh và Bà Cẩn trình bày
Hát Văn Cổ Cô Bơ Bông do nghệ nhân Văn Chung trình bày
Hát Văn Cổ Cô Bơ do nghệ nhân Hoài Thanh trình bày
Hát Văn Cổ Cô Bơ do nghệ sĩ Xuân Hinh trình bày
Xem thêm: Căn Cô Bơ - Đừng Mơ Hạnh Phúc
[Bản văn] Cô Bơ Bông - Cô Ba Thoải Cung
Hiển danh là bóng cô Bơ
Vào tâu ra giọng cô xuống toà thoải cung
Hát dọc:
Đẹp bằng Nghiêu thuấn, nữ trung
So bề tài sắc thiên cung nào tày
Lược ngà rẽ mái tóc mây
Nón kinh cô Bơ đội chân đi hài thêu hoa
Ngọt ngào má phấn môi son
Lưng ong yểu điệu vẻ còn tốt tươi
Vẻ thiên nhiên hình dung cô từng thước i i i
Gót hài hoa càng bước càng xinh
Cô đã nên quốc sắc kinh thành
Mặt ngài mắt phượng miệng cười nở hoa i i i
Áo trắng hoa hương trầm tuần sắc i i i
Lược đồi mồi nhẫn ngọc luồn tay
Gương soi phấn điểm nào tày
Cổ đeo tràng hạt tai đeo hoán vàng i i i
Hát miễu:
Nhang dâng một chuyện trống điểm ba hồi
Đệ tử con tiến bản văn mời
Dâng sự tích cô Bơ, thủy tinh công chúa i i
Tiền duyên sinh nở hạ giới tòa long cung, cô biến hóa lên về động điện trung, khi thác xuống làm con vua thủy tộc i i i i
Ba ngàn cô tiên nữ sắm sửa đi theo hầu (2)
Người mừng vui dâng tiến trầu cau
Kẻ hầu hạ vàng năng khăn sửa túi i i
Éo le nhiều nỗi, cách đủ trăm phần người thanh tân nết cũng thanh tân, vẻ lịch sự cô càng thêm lịch sự i i i
Nhật khoan thánh thót đàn luyện năm cung (2) sao tai nghe tiếng nhạc lạ lùng, bát ngát nhẹ như giục lòng quân tử
Chèo đò:
Chiếc thoi cô Bơ đậu bến cô Tô, nửa đêm cô nghe thấy tiếng chuông chùa Hàn Sơn nổi tiếng hò khoan, khoan khoan rô khoan...
Chân cô bước xuống thuyền
Chèo mở lái ra... Cô Bơ chèo từ....
Hàn thác cô chèo ra... Về phủ Giáp Ba....
Chèo sang đền chính.... Chèo qua Công Đồng....
Chèo về Phủ Võng.... Cho tới đền Vôi....
Tới nơi đền Lộ.... Đền Dầm, đền Sở....
Tiên linh, xá Từ.... Đại lộ đền đức ông....
Tiên cô vui chơi.... Đứng mũi thuyền rồng....
Yêu mến thanh đồng.... Lễ phật dâng hoa....
Cô lại chèo ra.... Về đền cây Quế....
Qua cửa Xích Đằng.... Về tới đền Lảnh Giang....
Bái yết quan đệ Tam.... Rồi ngược dòng sông....
Tới chùa Bồ Đề.... Rẽ qua đền Ghềnh....
Chầu đức mẫu thoải.... Lại xuống đền Chầu....
Chầu đệ tứ khâm sai... Qua đền cửa Rừng....
Đền rừng đền núi.... Qua đền cửa sông....
Yên định ái mộ.... Rồi về đền đây....
Cô mới xăm xăm.... Tới phủ tới đền....
Phủ xinh cảnh lịch.... Bốn mùa phong quang....
Thuyền rằng thuyền ai.... Lơ lửng bến Giang....
Thuyền cô Bơ thoải.... Rước sang điện này....
Tới bến cô ơi, ....Xin cô gác mái chèo bơi cô lên lễ mẫu trên đền
Cờn bắc:
Một mái chèo cô chèo về Bát Hải
Danh tiếng đồn cô Bơ thỏa mẫu yêu
Mặt tròn ba ngấn cổ kiêu i i i
Môi son má phấn mỹ miều nết na
Sông Thác Hàn ngự chốn ngã ba i i i
Thuyền bè xuôi ngược phải nhờ tay cô
Cô ra tay trị bệnh hành phù i i i
Tàn nhang nước thải cô cho lại lành
Cô lên tàu xuống giọng có một mình i i i
Không mây cưỡi gió tính tình ngao du
Chiếc thoi cô lênh đênh qua cửa thần Phù i i i
Thuyền nan chèo quế nhật du tính tình
Danh tiếng đồn cô Bơ thoải anh linh i i i
Mười hai cửa hành trong tay
Đền hàm sơn cô hội yến suốt đêm ngày
Có lệnh mẫu gọi cô về ngay Thác Hàn
Danh tiếng cô Bơ thoải khôn ngoan i i i
Cô cứu sinh cũng lắm độ oan cũng nhiều
Cô chỉ thương chúng bệnh hiểm nghèo i i i
Cô ban phù cấp thuốc bệnh đều tan thông
Xám hối cô cô thương lấy đồng cùng
Nỡ nào cô để cho đồng hàn vi
Dẫu rằng không thương xin cô cũng yêu vi i i i
Cô mượn cầu Ô Thước, cô bắc cầu sông Ngân
Cô yêu ai, xa cũng như gần i i i
Cô giận ai cách nửa bàn chân cũng lìa
Tấu tiên cô, cô thương lấy ghế cô i i i
Nỡ nào cô vui thú cảnh non bồng động tiên
Nhớ lời mẫu gọi cô lên i i i
Một tin tấu đối hai tin hẹn hò
Cô dạy đồng tiếng nhỏ lời to i i i
Đêm khuya hưu hắt, tuyến thơm lạnh lùng
Cô chơi đâu xin cô hãy thương đồng i i i
Bài khác:
Tóc mườn mượt i a rung rinh bóng liễu i
Rẽ đường ngôi, cô thẳng chiếu i xuống trần gian
Cong cong nét liễu nằm ngang
Long lanh đôi mắt i phượng lông hương i có đôi hình i i i
Vẻ xinh xinh i da ngà cô điểm tuyết
Má má cô hồng, hồng điểm nguyệt tô son
Thanh xuân cô đang độ trăng tròn
Trâm cài lược dắt, nét ngang có ba màu i i i
Vin tay ngọc i a hái dâu bẻ quế
Vin vin cành hồng , lan, huệ, phù dung
Chiêm khê sực nức hương nồng
Gió nam, phấp phới cánh buồm tung bay i i i
Thuyền hạnh phúc i a một tay bẻ lái
Vượt sông Mê cô ha ngại gian nan
Cứu dân thoát ách cơ hàn
Cô trở người qua bến lầm than i đọa đày i i i
Cô dẫn dắt i một tay tô vẽ
Nét thần tiên mọi vẻ mọi nơi
Cô về đồng hoa nở hây hây
Cô đi ngọn cỏ cành cây thẫn thờ i i i
Cô chấm đồng, cô hãy thương đồng
Hay còn vui thú non bồng cảnh tiên
Nhớ lời mẫu gọi cô lên i
Một tin gắn bó hai tin dặn dò
Mẫu dặn rằng điều nhỏ tiếng to i i i
Một mái chèo i về đền Bắc Hải, danh tiếng đồn cô Bơ thỏa mẫu yêu, cô ngọt ngào má phấn cổ kiêu i i i
Thác Hàn ngự chốn ngã bà, thuyền bè xuôi ngược phải nhờ tay cô
Cô ra tay trị bệnh hành phù i i i
Tàn nhang nước thải cô cho lại lành
Danh tiếng đồn, cô Bơ thoải anh linh i i i
Mười hai cửa bể quyền hành trong tay
Đền Hàm Sơn Hội Yến suốt đêm ngày i i i
Có lệnh mẫu gọi cô về ngay sông Thác Hàn
Nửa đêm hiện giữa Thác Hàn i i i
Tay tiên, cô nảy cung đàn nam thương
Hỡi người, cách trở viển vương i i i
Bắc cầu Chức Nữ, Ngưu Lang đợi chờ
Thuận lòng, lá thắm đầy thơ i i i
Kẻ trông trực tiếp, người chờ cung phi
Ba bông biến hiện đi về i i i
Trăng thanh gió mát canh khuya bán hàng
Nào là kẻ Bắc người Nam i i i
Cầu sao được vậy đến đền Bơ Đông
Hài cườm nón trắng tiến dâng i i i
Tôn hương thực sự, một lòng không dám đơn sai
Biết ra tiếp lộc ban tài
Bài khác:
Hàm Sơn tung khí trung linh
Có cô Bơ thoải giáng sinh phù đời
Dù ai đi ngược về xuôi
Sông bao nhiêu nước cô thương người bấy nhiêu i i i
Dở trang tích cũ lên triều
Có cô Bơ thoải mỹ miều thanh tân
Khăng khăng lắm giữ cơ trần
Phù Lê diệt Mạc bao lần xông pha i i i
Đền Hàm SƠn chốn ấy quê nhà
Vì đời cô bẻ lái vượt qua thác ghềnh i i i
Chiếc thoi rẽ sóng xnh xinh
Cứu người vì nước vì tình non sông i i i
Hàm Sơn phong mục ba bông
Ấy nơi kiếm khách thoát vòng hiểm nguy i i i
Qua cơn binh lửa bất kỳ
Ngọc chìm đáy nước, rước cô về ba bông i i i
Hoa đào còn đợi gió đông
Ai mà hợp số khăn hồng cô trao
Ngọc lành còn đợi giá cao í i ì
Biết đâu quân tử mà trao duyên hài
Nương đâu một phút biển trời ì i i ì
Bụi tràn rũ sạch cô hóa người thần tiên
Thuyền bè xuôi ngược khắp miền ì i í ì
Nhớ ơn công đức lập đền khói hương
Lê triều truy tặng vua ban í i ì
Buôn may bán đắt, gặp người gặp duyên
AI mà bất chính đảo điên í i ì
Lắm bạc nhiều tiền cô cũng đổ ra sông
Thương ai núi ngọc non vàng ì i i
Giận ai cô để nhỡ nhàng biển khơi
Bệnh hành tựa thể giếng khơi i i ì
Mênh mông nào biết biển trời phương nao
Dò sông sông chẳng đủ sào i i i ì
Dò biển biển rộng trời cao mấy tầng
Tỉnh ra mới biết sự lòng i i i i
Ký về cho tới ba bông – Tháp Hàn
Thuyền rồng nón trắng tiên dâng i i i
Khăn hồng áo thắm tiền trăm trầu trình
Hài nhân lốt trắng xinh xinh i i ì
Cứu cho lại được an lành thảnh thơi
Dù ai buôn bán đâu đâu i i ì
Mười hai tháng sáu rù nhau mà về
Dù ai buôn bán trăm nghề ì i i i
Mười hai tháng sáu đều về đền cô
Thành phù chữa bệnh
Cô về niệm chú hành phù, phù chú chú niệm
Niệm bùa bùa linh linh thần phù
Sơn sơn bắt linh linh thần phù, huyết huyết tan
Linh thần phù ta mà tẩu tán, chóc lai lâm linh ứng thần phù
