Trong mâm cúng cô hồn hàng tháng hay tháng 7, cháo loãng là món không thể thiếu. Vậy tại sao khi cúng cô hồn lại phải có cháo loãng hoặc chè hoặc nước mía? Nếu thiếu cháo loãng trong mâm cúng cô hồn thì có sao không? Nên cúng bao nhiêu bát/chén cháo? Cháo cúng cô hồn có ăn được không? Những kiêng kỵ khi cúng cô hôn? ... Hãy cùng Tamlinh.org tìm hiểu.
Cô hồn là gì?
Dân gian quan niệm, mỗi chúng ta có cả phần hồn và phần xác, khi chết đi vẫn còn phần hồn sẽ được đầu thai sang một kiếp khác nhưng có những linh hồn oan khuất, nặng nghiệp với dương gian, không được siêu thoát sẽ lang bạt ở chốn này.
Vậy cô hồn là gì? Cô hồn được tạm hiểu là hồn người chết lẻ loi, không ai cúng vái, là hồn ma cô đơn vất vưởng chưa được siêu thoát.
Cô hồn dã quỷ theo dân gian là những hồn ma, quỷ lang thang cô độc không có nơi trú ngụ và thường ở nay đây mai đó. Cô hồn thường đi cùng dã quỷ, nên người xưa thường nhắc cô hồn dã quỷ. Những linh hồn tha phương cùng những con quỷ sống vật vờ ở dương gian, có thể quấy nhiễu tới con người.
Những linh hồn ở dương gian quá lâu vẫn còn nhiều oan khuất, sân hận trong lòng sẽ trở thành ma quỷ, đây giống như nguồn năng lượng kì bí mắc kẹt giữa cõi trần và cõi âm, thuộc về cõi âm nhưng lại lưu ở cõi trần
Cúng cô hồn để làm gì?
Cúng cô hồn hay còn gọi là cúng thí thực là cách gọi dân gian của ngày Xá tội vong nhân được thực hiện vào tháng 7 âm lịch hằng năm. Lễ cúng này nhằm mục đích bố thí, cúng dường cho những vong linh vất vưởng, không thân nhân, không người cúng kiếng.
Với người Việt chúng ta, cúng cô hồn là nghi lễ truyền thống, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đến rằm tháng 7, gia đình nào cũng bày một mâm cúng vào buổi chiều muộn để giúp những vong hồn còn lang bạt nơi trần gian chưa về được với cõi âm sẽ được bắc cầu siêu độ. Tùy vào điều kiện từng gia đình mà mâm cúng có phần khác nhau nhưng phải đảm bảo đầy đủ vàng mã, hoa quả, khoai luộc, kẹo bánh, gạo muối và không thể thiếu món cháo loãng.
Vì sao phải có cháo loãng trong lễ cúng cô hồn?
Trong danh sách các đồ lễ chuẩn bị cho mâm cúng cô hồn chúng ta luôn thấy, bên cạnh các loại bánh kẹo gạo muối ngô khoai thì một nồi cháo to hoặc chè luôn là món cúng nhất thiết không thể thiếu. Theo các cụ xưa:
- Các món bỏng nẻ, khoai, sắn, ngô, kẹo bánh, sữa, bim bim… được coi là để cúng các thai nhi, em bé bị mẹ bỏ rơi.
- Cháo loãng, nước mía, chè.... được coi là món không thể thiếu khi cúng cô hồn.
Vì sao? Vì theo thuyết nhà Phật, những linh hồn bị đày đọa phải mang một thực quản nhỏ hẹp chỉ có thể ăn cháo loãng chứ không thể nuốt được thức ăn thông thường. Vậy nên các mâm cúng cô hồn không thể thiếu cháo loãng là vì vậy.
Cúng cô hồn mấy chén cháo?
Thông thường tại các đình đền, chùa thì mọi người sẽ múc cháo ra các chén nhỏ để khắp mâm cúng, còn lại một nồi cháo to sẽ để nguyên. Tuy nhiên, tại gia đình thì chúng ta nên múc ra khoảng 12 chén cháo nhỏ, đặt xen kẽ trong môm cúng cô hồn. Phần cháo còn lại cứ để trong xoong hoặc có thể múc ra bát to, để dưới mâm cúng.
Khi đã gần xong lễ Xá tội vong nhân, các gia chủ thường vẩy cháo, rắc gạo, muối để bố thí thức ăn khắp 4 phương 8 hướng nhằm tứ tán các cô hồn. Sau khi cúng xong, nên đốt vàng mã ngay tại chỗ để các cô hồn nhận và đi ngay, không lẩn quẩn quấy nhiễu gia chủ.
Cháo cúng cô hồn xong thì làm gì?
Theo ông Hà Thanh (Viện Nghiên cứu ứng dụng tiềm năng con người), những phẩm vật, đồ cúng cô hồn tháng 7 âm lịch và đồ cúng chúng sinh các loại đều để ở ngoài trời lâu, chờ nhang tàn hết mới dọn vào nên dễ bị nguội lạnh. Mâm cúng cô hồn thường đặt ở vị trí rất thấp, thậm chí đặt luôn dưới nền đất, sân nhà. Đồ ăn có thể bị bụi bặm, ruồi bọ hoặc kiến… bu vào, không còn sạch sẽ nên hầu hết mọi người ngại bẩn, không dám ăn và cũng không nên ăn.
Vậy cháo cúng cô hồn có ăn được không? Tất nhiên là ăn được, tuy nhiên như đã nói ở trên - chúng ta hạn chế ăn. Nếu có thể hãy đổ cháo xuống sông hoặc ao hồ cho cá ăn, hoặc cho các gia đình nuôi lợn gà để làm thức ăn chăn nuôi.
Với những vật phẩm khác như bánh kẹo có vỏ bọc, trái cây vẫn còn ăn được, nếu gia chủ không dùng thì đem cho người khác hoặc bỏ vào thùng nước gạo, không nên bỏ đi sẽ hoang phí và mang tội.
Một vài địa phương không đem đồ cúng vào nhà, thay vào đó là tục giật cô hồn. Những người sống giành giật các mâm cúng rồi gia chủ sẽ quăng tiền cho người sống (đồng tiền bằng kim khí đang lưu hành) cùng với kẹo bánh. Dân gian cho rằng số người sống đến giành giật càng nhiều càng đông, tức là họ đã "mua chuộc" các cô hồn không đến quấy rối gia đình gia chủ này. Nếu không có ai giành giật, đồ cúng sẽ được bỏ vào túi đem cho trẻ con nhà khác, người nghèo hoặc người ăn xin.
Lưu ý khi cúng cô hồn tháng 7
Các cụ xưa thường dặn dò con cháu một số điều cần phải biết khi làm lễ cúng cô hồn tại gia như:
- - Mâm cúng cô hồn nên là đồ chay, vì theo thuyết nhà Phật cúng chay để các cô hồn bớt sân hận. Đồ mặn sẽ khơi dậy tham luyến khiến các cô hồn luyến tiếc dương thế và khó siêu thoát.
- - Khi cúng cô hồn, gia chủ nên dặn trẻ con không nên chơi đùa quanh chỗ cúng, trước hết là không ảnh hưởng tới mâm lễ (làm đổ lễ, ngã hỏng đồ lễ…). Sau là tránh cho trẻ con yếu “vía”, dễ bị những cô hồn trêu chọc...
- - Phụ nữ có thai, người già cũng không nên có mặt khi đang cúng cô hồn.
- - Còn người bình thường, kể cả người đứng cúng xong cũng không nên đứng trước lối ra vào để tránh đường cho ma quỷ vào hưởng đồ cúng cô hồn.
Tamlinh.org
